Cá rồng từ lâu đã trở thành người bạn thân thiết của nhiều gia đình trong nước và trên thế giới vì chúng được xem là loài cá nuôi phong thủy mang lại nhiều may mắn cho gia chủ. Nhưng phân loại cá rồng ra sao? Huyết long, kim long quá bối hay thanh long… Cá rồng có mấy chi và được du nhập từ đâu chắc vẫn là câu hỏi của không ít người. Mình sẽ giới thiệu danh sách các loại cá rồng trên thế giới các bạn có thể tham khảo và lựa chọn để nuôi trong bài này.
Xuất hiện cách đây khoảng 350 triệu năm và không có nhiều biến đổi so với thời kì đầu, cá rồng xứng đáng xếp vị trí số 1 trong các loài cá cả về giá trị vật chất lẫn đời sống tâm linh của con người.
Còn theo phân loại trên thế giới theo châu lục, cá rồng có 9 loại như sau:
- Thanh Long (Green Arowana)
- Huyết Long (Red Arowana)
- Kim Long Quá Bối (Cross Back Golden)
- Cao Lưng Hồng Vỹ (High Back Golden)
- Hồng Long (Banjar Red, Yellow Tail)
- Kim Long Úc (Pearl Arowana)
- Hồng Điểm Long (Spotted Arowana)
- Ngân Long (Silver Arowana)
- Hắc Long (Black Arowana)
| Các loại cá rồng và phân bố của chúng trên thế giới |
Theo dân chơi chuyên nghiệp, cá Rồng được phân thành bốn loại cơ bản: Ngân Long (màu trắng), Kim Long (màu vàng), Thanh Long (màu xanh) và Huyết Long (màu đỏ). Ngân Long rẻ nhất, giá 300.000-800.000 đồng một con. Do hiền lành nên chúng thường được thả chung với các loại cá rồng khác.
| Cá rồng con nhỏ từ 2 đến 4 triệu, con lớn từ 10 đến 18 triệu hoặc hơn |
Sơ lược về các loại cá rồng
Cá rồng có tên khoa học là : Osteogleossidae, tên tiếng Anh là “Red fish” một loài rất hiếm gặp. Đây là loài cá có kích thước lớn, chiều dài cơ thể có thể lên đến 90cm và trọng lượng hơn 7kg khi trưởng thành. Cá rồng rất hiếm gặp ở Việt Nam, đã có thời gian nó được coi là đã tuyệt chủng. Cá rồng được dùng không chỉ làm cá cảnh, giới chơi cá còn nuôi để chữa bệnh, giữ phong thủy trong nhà, để ngắm nhìn hay đơn giản vì sở thích. Những người chơi cá quan niệm rằng, cá rồng là biểu tượng của sự quyền quý, may mắn và thịnh vượng. Có một bể cá Rồng trong nhà là có sức mạnh trấn tà ma xui rủi, đón tài lộc, phúc đức, may mắn vào nhà…
Lịch sử ra đời: Theo ghi chép của các nhà sinh vật học thì cá rồng là loài cá nước ngọt sơ khai nhất và không tiến hóa gì nhiều kể từ thời khủng long nên chúng được coi là loài đặc biệt quý hiếm.
Phân loại: Cá rồng có hai chi chính là Osteoglossum (cá rồng Nam Mỹ) và Scleropages (cá rồng châu Á và châu Úc). Đây cũng được coi là 3 khu vực sinh sống chính của cá rồng với nhiều loại khác nhau như cá rồng huyết long, kim long quá bối, thanh long, ngân long…. Tuy nhiên, theo đặc trưng khí hậu và tâm lý chung của dân chơi cá cảnh nước ta thì huyết long và kim long quá bối vẫn được ưa chuộng hơn cả.
Đặc điểm chung: Cá rồng là loài cá duy nhất hội tụ các yếu tố của loài rồng trong truyền thuyết: những chiếc vảy to, thân dẹp và dài, đầu có hình con dao bầu với một cặp râu ở chóp hàm dưới luôn chĩa ra phía trước, đặc biệt là toàn thân chúng phát ra màu đỏ rực rỡ hay màu vàng óng ánh hoàng kim minh chứng cho quyền uy của bậc đế vương. Cũng vì vậy chúng đứng hàng đầu trong các loài cá cảnh với mong ước sẽ đem lại vận may cho gia chủ.
| Cá rồng hội tụ các đặc tính của loài rồng |
1. Cá Rồng Thanh Long – Green Arowana (Phân loại cá rồng châu Á)
Phân loại cá rồng châu Á
Cá rồng châu Á là loại cá được xếp vào hàng đầu trong thế giới cá cảnh, vì sự ưa chuộng rộng rãi, giá trị cao và vẻ đẹp của nó. Nét độc đáo của hình dạng, miệng rộng và vẩy sáng đã làm cho cá rồng trở nên đặc biệt và đã làm cho bao con tim của những tài tử si mê cá phải rung động. Với nét gần gũi cùng tổ tiên nhà rồng, tất cả các Hoa kiều trên toàn thế giới đều tin tưởng cá rồng là tượng trưng cho sự may mắn, phát tài lộc, và đem lại hạnh phúc do đó cá rồng trở thành con vật được cưng chiều nuôi nấng trong nhà để làm cho phong thủy được tốt hơn.
Theo tương truyền hồ cá rồng là Phong, Nước hồ là Thủy, Cá rồng là Tài, ba chữ này hợp lại thành Đại Phúc. Do vậy ngoài việc thưởng thức vẻ đẹp hiếm thấy của cá rồng mà các chủ nhân thường xem cá rồng như là biểu tượng cho sự phú quý của mình, đó là lý do tại sao cá Rồng được ưa chuông nhiều.
Thanh Long
Trong những năm qua, vì sự ưa chuộng đại trà và nhu cầu quá cao, cộng với hứa hẹn của siêu lợi nhuận, sự săn bắt tận cùng bừa bải đã đưa số lượng cá rồng gần như tuyệt chủng.
| Cá rồng Thanh Long |
2. Cá Rồng Huyết Long – Red Arowana (Phân loại cá rồng châu Á)
Cá rồng huyết long có tên khoa học: Scleropages formosus. Đây là loại rồng châu Á có màu đỏ, được coi là loài cá rồng đặc biệt quý hiếm đứng hàng đầu trong các loài cá cảnh nói chung và cá rồng nói riêng.
Xuất xứ: Loài cá quý hiếm này chủ yếu xuất hiện ở vùng thượng lưu sông Kapuas và vùng hồ Sentarum, tỉnh Tây Kalimantan, đảo Borneo, Indonesia. Đây đều là nơi có những hồ nhỏ ăn thông với nhau với hệ động thực vật phong phú giúp cho cá huyết long sinh trưởng và phát triển tốt.
Phân loại: Rồng Đỏ được chia ra làm 4 loại khác nhau: Đỏ Ớt (Chilli Red) Đỏ Huyết (Blood Red), Đỏ Cam (Orange Red) và Đỏ Vàng (24K) (Golden Red). Thời gian gần đây những rồng đỏ này được góp lại và gọi chung cùng tên là Huyết Long (Super Red) hoặc Rồng Đỏ cấp 1 (1st Grade Red). Điều này tạo ra tranh cãi, vì cách áp dụng tên Huyết Long khi loại Đỏ Cam và Đỏ Vàng không đạt được đúng nghĩa của chữ ĐỎ khi so sánh với 2 loại trên, vì chúng chỉ xuất hiện màu vàng da cam hoặc vàng 24K. Dù vậy các trại cá vẫn lạm dụng từ Huyết long để đặt tên chung cho cá ép của trại mình.
Loại Rồng Đỏ (Đỏ Ớt và Đỏ Máu, Chilli and Blood Red): Các nhà kinh doanh cá rồng trước kia đã dựa vào màu sắc của cá rồng huyết long mà chia làm 2 loại là “Chili red” phân bố ở vùng phía Nam và “Blood red” phân bố ở vùng phía Bắc hồ Sentarum.Đây là loại cá phổ biến nhất trong các loại cá rồng, nguyên nhân là vì màu sắc sặc sỡ đồng thời giá cả mềm hơn loại Kim Long Quá Bối, điểm nổi bật là vi, đuôi, miệng, râu đã trổ màu đỏ từ khi còn bé, các tay chơi cá thật khó cưỡng nổi ham muốn và rất thích làm chủ 1 chú cá này.
Khi lớn lên màu đỏ bắt đầu xuất hiện ở những phần thân thể khác như nắp mang cá, viền của vẩy, làm cho toàn thân cá ửng đỏ lên. Sự phổ biến và ưa chuộng Rồng Đỏ đã thúc đẩy các trại cá bắt đầu ép cá Rồng đỏ vì siêu lợi nhuận và hiện nay Rồng Đỏ lại đắt hơn Kim Long Quá Bối, tuy nhiên sau 1 thời gian ồ ạt sản xuất, Rồng Đỏ đã hạ gía thành, tuy nhiên vẫn đắt hơn Kim Long Quá Bối. Hai loài cá trên có nhiều đặc điểm khác nhau như:
Cá rồng “Chili Red” có màu đỏ tươi, thân rộng, dày và dài đều từ đầu cho đến đuôi trong khi “Blood Red có màu đỏ sậm, thân dài, mảnh và thuôn về phía đuôi. Ngoài ra, một vài đặc điểm dễ nhận biết khác là mắt “Chili Red” màu đỏ và to chạm đến viền ngoài của đầu và hàm dưới còn mắt ‘Blood Red có màu nhạt và nhỏ hơn. Đuôi của “Blood Red” hình quạt trông đẹp hơn đuôi hình thoi của “Chili Red”.
Hiện nay các trang trại cá cảnh thường lai chéo hai loại cá này với nhau cho ra cá huyết long “Super Red” với mong muốn đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường. Để có thể nhận biết cá huyết long chất lượng cao, bạn cần quan sát kỹ: cá có vây màu đỏ sậm và đều ngay từ khi còn nhỏ. Những con cá đẹp có nhiều ánh kim trên thân, điều này có thể nhìn rõ dưới ánh sáng tự nhiên. Nếu cá đạt từ 25-30 cm thì nắp mang và viền vảy phải có màu tím hay đỏ nâu, còn nếu chỉ hanh vàng là không đạt.
| Cá rồng Huyết Long |
Đỏ cam (Orange Red): Đây là loại cá rất phổ biến trong giới ép cá đẻ vì dễ thành công hơn, loại không phải là loại “Hoá đỏ” (Red-turning type). Khi trưởng thành chú cá này trình diễn vây màu Vàng Cam phủ đầy mình rất rõ khi so sánh với Đỏ Ớt và Đỏ Máu. Sự khác biệt thể hiện rõ hơn khi phần Vi trên + dưới và đuôi cũng không được màu đỏ như 2 loại đàn anh trên.
Đỏ vàng (Golden Red): là loại cá rồng cũng thường gặp bên cạnh người anh em Đỏ Cam. Loại này có giá trị thấp nhất trong các loại Rồng Đỏ vì khi trưởng thành, nó chỉ có màu vàng nhạt quanh thân thể, môi và râu cũng không có màu đỏ mà chỉ hơi vàng 1 tí thôi, thật ra có nhiều con thuộc loại này cũng không có màu ở vi và đuôi nữa. Đây là hậu quả của sự ép đẻ khác giống đã cho ra 1 thế hệ có chất lượng nửa vời, chỉ vì sự ép đẻ rất thành công dễ dàng cho những trại cá chủ trương bán rẻ nhưng bán nhiều (số lượng hơn chất lượng).
Đỏ Xanh Lục (Banjar Red): hoặc còn gọi “Công dân loại 2” (2nd Grade Red) chưa bao giờ chính thức từ giống Huyết Long. Đây cũng lại là một chế tác của các ông lái cá tài tử ép đẻ giữa cá mái Đỏ Xanh Lục, Hồng Vỹ hoặc Thanh Long với Huyết Long đực chính hiệu để tăng năng xuất về cá con. Còn được gọi là Hồng Long, Thanh Hồng hay Huyết Long 2.
| Cá rồng Huyết Long có nhiều sắc đỏ khác nhau |
3. Kim Long Quá Bối – Cross Back Golden (Phân loại cá rồng châu Á)
Có nhiều tên cho loại cá này, có người gọi kim long quá bối, lưỡi xương rồng Mã Lai (Malayan Bony Tongue), Bukit Merah Xanh (Bukit Merah Blue), Đài Bắc Thanh Hoàng Long (Taipie Blue Golden) và Vàng của Mã (Malaysian, Gold). Tất cả đều cùng loại kim long quá bối. Cá này khi trưởng thành sẽ có màu suốt qua lưng. Lý do có nhiều tên là vì cá này được tìm thấy tại nhiều nơi trên lãnh thổ Malaysia như Perak, Trengganu, Hồ Bukit Merah và Johor.
Vì lý do nguồn cung ứng thấp, và nhu cầu thì quá cao, cho nên loại cá này thuộc dạng đắt nhất, và yếu tố làm cho giá tăng cao hơn là vì ngoài sự hiếm hoi có sẵn, kỹ thuật ép đẻ thành công cũng thấp. hiện nay các trại cá ở Singapore và Mã Lai đang ép giống cá này.
| Cá rồng Kim Long Quá Bối |
Cá rồng kim long bối đầu vàng
Cá rồng kim long bối đầu vàng là một chi trong họ Kim long quá bối (Cross Back Golden hay Malaysian Golden) và chỉ đứng thứ 2 sau huyết long về màu sắc cũng như giá trị của chúng trên thị trường.
Cá rồng kim long bối đầu vàng chủ yếu xuất xứ ở các nước châu Á như Malaysia, Indonexia…Kim long bối đầu vàng khi trưởng thành có thể đạt kích thước từ 60-80cm, thậm chí có thể dài hơn.
Đặc điểm: Nếu huyết long được yêu thích bởi màu đỏ mạnh mẽ cuồng nhiệt như máu thì kim long bối đầu vàng lại khiến người ta mê mẩn bởi ánh kim rực rỡ trên đầu giống như của bậc đế vương. Toàn thân chúng cũng có màu vàng và kéo dài đến tận hàng vây thứ 6- hàng cao nhất của lưng cá. Để có chiếc đầu “đặc biệt” như trên, nhiều chú cá đã phải trải qua kì rèn luyện vô cùng khắc nghiệt ngay từ nhỏ như sử dụng hocmon, phơi nắng, điều chỉnh ánh sáng, nằm trong thùng composite ít nhất 2 năm với hi vọng sẽ đem lại niềm vui và may mắn cho gia chủ.
| Cá rồng Kim Long Quá Bối đầu vàng |
Cá rồng kim long quá bối 24k 9999Cá rồng kim long quá bối 24k 9999 là một chi trong họ Kim long quá bối với màu vàng rất đặt trưng. Tuy nhiên do phát triển lên lưng sớm hơn các loài khác nên khi trưởng thành, màu sắc chủ đạo của cá rồng kim long quá bối là màu vàng óng giống như thỏi vàng 24k tượng trưng cho sự quý phái của bậc đế vương nên tên chúng được gắn với những con số ấn tượng như trên.
Cá rồng kim long quá bối 24k 9999 còn được gọi là “Kim long Malaysia” do chúng chủ yếu sinh trưởng và được lai tạo giống tại bang Berak của Malaysia với điều kiện môi trường thích hợp. Chính vì vậy mà kích thước tối đa của chúng có thể đạt là 90cm với chiếc đầu to và thân tương đối ngắn. So với kim long bối đầu vàng thì cá rồng kim long quá bối 24k 9999 chỉ phát triển đến hàng vây thứ 5 và để đánh giá chất lượng của một chú kim long cá bối 24k 9999 thì bạn nên chú ý quan sát màu sắc trên vảy, nắp mang, vùng xung quanh mắt và đặc biệt là vây lưng.
| Cá rồng Kim Long Quá Bối 24k 9999 |
4. Cao Lưng Hồng Vỹ – Kim Long Hồng Vỹ – high Back (Phân loại cá rồng châu Á)Cá rồng kim long high back còn có tên gọi khác là “kim long Indonesia” vì chúng phân bố chủ yếu ở đảo Sumatra, Indonesia với các ao, hồ nhỏ dọc theo con sông Siak và sông Batanghari nơi có hệ động thực vật phong phú.
Sở dĩ loài cá này được gọi là kim long high back là do lưng và 1/3 vây lưng (phần chóp) hơi gù lên có màu sậm, phần vây lưng còn lại, vây đuôi và vây hậu môn màu hanh đỏ hay nâu. Khi còn non, cá có màu hơi ửng vàng nhưng khi trưởng thành, kích thước khoảng từ 28-34 cm, màu sắc của chúng sẽ phát triển tối đa và cá có màu vàng sậm.
Giống như kim long quá bối, loài này cũng được chia thành nhiều loại gồm “green-based”, “blue-based” và “gold-based” tùy vào màu sắc ở tâm vảy. Tuy nhiên, kim long hồng vĩ được xếp hạng thấp hơn bởi vì màu vàng của chúng không sáng bằng kim long quá bối, mặt khác màu sắc thường chỉ phát triển đến hàng vảy thứ tư khi cá trưởng thành. Đây cũng là loài cá được ưa chuộng trên trên thị trường hiện nay bởi mức giá phù hợp hơn so với kim long quá bối hay huyết long.
| Cá rồng Kim Long Hồng Vỹ |
| Cá rồng Hồng Long, Thanh Hồng, Huyết Long 2 |
6. Cá Rồng Kim Long Úc – Trân Châu Long – Rồng Châu– Pearl Arowana (Phân loại cá rồng châu Úc)Phân loại cá rồng châu Úc
Cá rồng châu Úc nhìn chung có vảy nhỏ hơn so với cá rồng châu Á. Mỗi bên thân cá rồng châu Úc có 7 hàng vảy so với 5 hàng vảy ở cá rồng châu Á. Đường bên cá rồng châu Úc có từ 32-35 vảy so với từ 21-25 vảy ở cá rồng châu Á. Một đặc điểm khác để nhận dạng đó là cặp râu cá rồng châu Úc không chỉa thẳng ra phía trước như cá rồng châu Á mà quặp xuống như râu dê. Khác với cá rồng châu Á và Nam Mỹ, cá rồng châu Úc cái làm nhiệm vụ ngậm và ấp trứng.
Cá rồng châu Úc được biết là loài xác định lãnh thổ và hung dữ nhất trong số các loại cá rồng, đặc biệt là loài Scleropages leichardti. Chúng ta cần để ý đến yếu tố này khi nuôi chung cá rồng châu Úc với nhau và với những loài cá khác, tốt nhất là nên nuôi chúng riêng rẽ. Cá rồng châu Úc không nằm trong danh sách các động vật cần được bảo vệ. Thông tin và hình ảnh về chúng thường được tìm thấy trên các trang web giới thiệu về câu cá ở Úc! Giá cá rồng châu Úc từ 20-200 đô-la/1 con tùy theo kích cỡ và màu sắc.
Kim Long Úc
Còn được biết dưới các tên gọi khác như Gulf Saratoga hay Northern Spotted Barramundi. Loài này phân bố trong các con sông và dòng chảy đổ ra vịnh Carpentaria thuộc các bang Queensland và Northern Territory, châu Úc. Người ta còn ghi nhận sự xuất hiện của chúng ở vùng cực nam của đảo New Guinea. Chúng thích hợp với môi trường nước trong ở thượng nguồn các con sông.
Kích thước tối đa của trân châu long là 90 cm nhưng khi nuôi trong hồ kính cá thường chỉ đạt khoảng 60 cm. Ở cá non vây thường có màu hồng nhưng khi cá trưởng thành màu hồng sẽ mất đi, nắp mang xuất hiện hoa văn vằn vện màu đỏ đồng. Lưng cá có màu xám phớt xanh hay nâu, thân màu đồng ánh vàng, màu sắc xuất hiện trên viền ngoài của vảy, các chấm trên mặt vảy màu vàng, cam hay đỏ và nằm sát với nhau tạo thành viền xen kẽ.
Vây màu đen với những chấm lớn màu vàng cam hay đỏ. Trân châu long thường lưu hành trên thị trường cá cảnh dưới tên gọi “kim long Úc”, đặc biệt có những con màu đỏ-nâu rất hiếm và đắt được gọi là “hồng long Úc”.
Cá thường sinh sản vào tháng 10, tức đầu mùa mưa ở Úc. Mối lần cá cái đẻ từ 50-100 trứng, cá cái ấp trứng trong khoảng 5 tuần.
Địa bàn phân bố tự nhiên của trân châu long (vịnh Carpentaria và cực nam New Guinea) và hồng điểm long (lưu vực sông Dawson).
Trân châu long hay kim long Úc (Scleropages jardinii) với đốm và hoa văn đặc trưng trên nắp mang
| Cá rồng Kim Long Úc |
7. Hồng Điểm Long – Spotted Arowana (Phân loại cá rồng châu Úc)Còn được biết dưới các tên gọi khác như Spotted Barramundi hay Southern Saratoga. Loài này phân bố ở lưu vực sông Dawson/Fitzroy, đông bắc bang Queensland (hình trên). Khác với trân châu long, hồng điểm long ưa thích môi trường nước đục ở các ao hồ và đầm lầy có thực vật thuỷ sinh mọc trên bề mặt.
| Cá rồng Hồng Điểm Long |
Tên khoa học là Osteoglossum Bicirrhosum.
Bạch Long được tìm thấy ở Sông Amazon miền Nam Mỹ. Hình dạng cũng giống Hắc Long ở chỗ đuôi hình nón, vảy và vi có màu bạc, loại này không được bảo vệ. Cùng họ hàng với Bạch Long có 2 loại rất hiếm là Bạch Long Hồng Vỹ (Red-Tail Silver) và Bạch Tuyết Long (Snow Silver).
| Cá rồng Bạch Long |
9. Hắc Long – Black Arowana – (Phân loại cá rồng Nam Mỹ, Châu Phi)
Tên khoa học là Osteoglossum Ferrerai.
| Cá rồng Hắc Long |
| Cá rồng Hắc Long Phi |
Rồng châu phi xuất xứ từ Phi Châu, và thường thấy ở các tiệm cá, Nó có đầu tròn, láng lẩy, và cằm cũng tròn, vẩy và đuôi nhỏ, khi trưởng thành trông giống cá tra hơn là cá rồng.
Hy vọng danh sách cá loại cá rồng này sẽ giúp bạn chọn được loại cá rồng để nuôi như ý!