Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại máy lọc nước cho hồ cá mà bạn có thể sử dụng cho bể cá rồng, bể thủy sinh hay bể cá mini nhà mình. Mỗi máy lọc có một thiết kế dành riêng cho nhu cầu của mỗi người nuôi. Bài này xin giới thiệu các loại máy lọc hồ cá đang được sử dụng hiện nay.
Máy lọc nước hồ cá là gì?
Máy lọc nước hồ cá còn có nhiều tên gọi khác như: bộ lọc hồ cá, bộ lọc nước bể cá, máy bơm lọc nước, máy bơm lọc bể cá, máy lọc nước bể cá, thiết bị lọc nước hồ cá hay thiết bị xử lý nước cho hồ cá. Đây là thiết bị có chức năng lọc làm sạch nước trong hồ cá hay bể thủy sinh nhờ vào các lớp lọc được trang bị trong bộ lọc. Nước được xử lý sạch các chất thải, chất độc và khí độc trôi lơ lửng trong nước làm cho hồ cá được trong sạch, giàu oxy giúp các sinh vật trong hồ sống khỏe mạnh hơn.
Thông thường một máy lọc có 3 lớp lọc đó là: lớp lọc cơ học, lớp lọc hóa học, và lớp lọc sinh học.
- Lớp lọc cơ học (lọc thô) là nơi xảy ra quá trình bắt lấy các hạt, chất bẩn li ti lơ lửng trong nước nhờ vào các vật liệu lọc ví dụ như bông lọc.
- Lớp lọc hóa học (lọc hóa chất) là nơi xảy quá trình xử lý các hóa chất độc hại có trong nước nhờ vào các vật liệu lọc như gốm lọc, than hoạt tính (carbon), san hô vụn.. Lớp lọc hóa học có mục đích chính là hấp thu các chất dinh dưỡng thừa hoặc các hóa chất từ bể nuôi.
- Lớp lọc sinh học (lọc vi sinh) là nơi xảy ra sự phân hủy của vi khuẩn khác nhau. Được gọi là chu kỳ nitơ hóa nơi mà các chất thải, thức ăn thừa, và nấm bị phá vỡ tạo ra Amoniac. Amoniac là chất độc có ảnh hưởng xấu cho các sinh vật trong hồ cá cảnh, nếu có đủ không gian cho các vi khuẩn có lợi phát triển, chu kỳ nitơ hóa sẽ tiếp tục làm việc giúp khử Nitrat cho hồ cá (chuyển hóa từ NH3/Amoniac -> NO2/Nitrit -> NO3/Nitrat -> N2/Nitơ bay lên). Một bộ lọc sinh học tốt là bộ lọc cung cấp đủ oxy và có không gian cho các vi khuẩn phát triển.
Bây giờ bạn đã biết ba lớp lọc có thể được sử dụng, chúng ta tiếp tục tìm hiểu từng loại lọc khác nhau trong hệ thống các loại lọc cho bể cá. Các loại lọc này có thể tận dụng 1, 2 hoặc cả 3 lớp lọc trên cho hệ thống lọc của mình.
1. Lọc thác treo (Hang On Back Filter)
Các tên gọi khác: Lọc treo / Lọc đeo lưng / Hang On Back Filter
Lọc thác treo là gì?
Lọc thác treo là loại máy lọc giúp làm sạch nước hồ cá theo mô hình hút nhả dạng thác nước, được sử dụng phổ biến nhất vì nó trang bị hệ thống lọc cơ học, hóa học và sinh học tiêu chuẩn. Nó còn có mẫu mã đẹp, dễ sử dụng và lắp đặt vào bể cá. Máy lọc được treo trực tiếp vào thành của mặt sau hoặc mặt bên của bể cá và hút nước từ hồ lên qua ống siphon.
| Hình ảnh một bộ lọc thác treo |
Nguyên tắc hoạt động:
Nước được hút từ hồ qua ống siphon và đưa vào máy lọc.
Lớp lọc thứ 1: Quá trình lọc cơ học xảy ra khi nước đi qua nệm lọc hoặc thiết bị lọc, các chất bẩn trong nước được giữ lại tại đây.
Lớp lọc thứ 2: Lọc hóa học tiếp tục xảy ra khi nước chảy qua lớp carbon được sử dụng để loại bỏ độc tố và chất hóa học có trong nước.
Lớp lọc thứ 3: Cuối cùng lọc sinh học xảy ra bên trong lớp vi sinh. Một số lượng lớn các vi khuẩn có lợi hình thành trong các lớp vi sinh và đây là nhân tố tạo ra lọc sinh học, chúng khử các khí độc có trong nước.
Nước đi ra chảy vào bể như một thác nước nhỏ, vì vậy lọc mới có tên gọi là lọc thác.
Hầu hết các hệ thống mới trang bị bánh xe vi sinh hoặc miếng lọc vi sinh. Bánh xe vi sinh là bánh xe có một bộ lọc vi sinh đi kèm.
Chú ý:
– Dòng chảy do lọc thác treo tạo ra khá yếu và chỉ xoay quanh một chỗ.
– Loại lọc này nhỏ, phụ kiện lọc không nhiều, không phù hợp để sử dụng cho bể thủy sinh loại lớn. Bể thủy sinh lớn nên dùng lọc thùng thì tốt hơn.
Giá máy lọc thác treo dao động từ 200k đến 3 triệu.
Sản phẩm khuyên dùng:
Máy lọc thác GOL 260 – 260k
– Thích hợp cho bể: 20 – 30L
– Hình dáng nhỏ gọn, dễ dàng lắp đặt
– Chất lượng cao, thiết kế im lặng, không tiếng ồn
– Phù hợp cho cả bể cá nước mặn và nước ngọt
2. Lọc mút (Sponge Filter)
Các tên gọi khác: Lọc xốp / Lọc bọt biển / Lọc vi sinh / Lọc nhờ không khí / Sponge Filter / Air Driven Filter
Lọc mút là gì?
Lọc mút là loại lọc khá đơn giản, sử dụng để hút những chất bẩn trôi lơ lửng trong nước giúp làm nước trong. Thiết kế đơn giản gọn nhẹ, có thể tự chế, đặt trực tiếp vào trong hồ cá và có một ống khí của máy sục khí (máy sủi oxy) thông ra ngoài. Chúng được làm ra chủ yếu là để sử dụng cho bể cá làm giống, bể ươm cá bột (cá con), bể chữa bệnh cho cá hoặc bể nuôi các loại cá nhỏ, động vật không xương sống. Vì là lọc giá rẻ, nếu tài chính có hạn thì bạn có thể sử dụng cho tất cả các bể từ bể cá mini, bể tép cảnh tới bể thủy sinh lớn.
| Hình ảnh và cách hoạt động của một bộ lọc mút |
Nguyên tắc hoạt động:
Máy lọc mút hoạt động dựa trên máy sục khí và chỉ có 2 lớp lọc.
Lớp lọc thứ 1: Lọc cơ học xảy ra đầu tiên, máy sục khí tạo ra các bóng khí từ bên dưới đi lên kéo theo dòng nước, nước buộc phải chạy qua lớp xốp lọc ngăn cách với lõi lọc, khi đó các chất bẩn trong nước được giữ lại ở lớp xốp.
Lớp lọc thứ 2: Quá trình lọc sinh học xảy ra trên lớp xốp này nhờ vi các vi khuẩn có lợi sống trên đó.
Chú ý:
– Khi làm sạch miếng xốp nên cẩn thận sử dụng nước quá nóng có thể làm chết các vi khuẩn có lợi ở đây. Chỉ cần gỡ bỏ các mảng bám lớn là được.
– Miếng xốp (mút, lọc vi sinh) là nơi cư trú của vi sinh vật, các vi khuẩn có lợi.
– Máy lọc mút gây ra tiếng ồn từ bọt khí.
Giá máy lọc mút dao động từ 100k đến 800k. Riêng xốp lọc (lọc vi sinh) có giá từ 50k đến 500k tùy loại.
Sản phẩm khuyên dùng:
Lọc mút vi sinh 180
– Thích hợp cho bể tới: 180L
– Đây là loại lọc giá rẻ lại phù hợp với bể cá nhỏ hay lớn. Nếu bạn có kinh phí hạn hẹp thì rất nên mua và sử dụng lọc mút vi sinh này.
3. Lọc thùng (Canister Filter)
Các tên gọi khác: Lọc ngoài / Lọc bình kín / Canister Filter / External Filter
Lọc thùng là gì?
Lọc thùng là một loại máy lọc có dạng thùng kín đặt ngoài hồ, giúp lọc sạch nước và chất độc trong hồ. Máy lọc thùng tạo ra dòng chảy tốt cho bể và có thể loại bỏ bụi và chất bẩn dưới đáy bể. Đây là loại máy lọc được người chơi thủy sinh ưu chuộng nhất, đặc biệt sử dụng cho hồ thủy sinh từ 150 lít trở lên. Phù hợp cho tất cả các mục đích từ nuôi cá cảnh nước ngọt đến cá cảnh biển.
Máy lọc thùng cung cấp cơ chế lọc cơ học, hóa học và lọc sinh học tối ưu nhất nhờ kích thước lớn hơn đáng kể so với loại máy lọc thác treo. Các thiết bị lọc cũng lớn nên có thể xử lý được khối lượng nước lớn hơn trong thời gian ngắn.
| Quy trình hoạt động của bộ lọc thùng |
Nguyên tắc hoạt động:
Máy lọc thùng có 2 đường ống nước đi ra và đi vào. Nước được hút từ ống siphon đi vào thùng lọc và đi xuống đáy sau đó đi lên qua các thiết bị lọc và được hút ra ngoài thông qua một đường ống khác để đưa nước quay trở lại hồ.
Lớp lọc thứ 1: Lọc cơ học xảy ra khi áp lực nước tăng buộc nước đi qua các vật liệu lọc, các chất bẩn cùng những hạt nhỏ li ti trong nước được bẫy lại tại đây.
Lớp lọc thứ 2: Lọc hóa học được thực hiện khi nước đi qua các vật liệu lọc hóa học bằng carbon, nhờ trang bị vật liệu lọc tốt nên lọc thùng cung cấp cơ chế lọc hóa học tốt hơn các loại lọc khác.
Lớp lọc thứ 3: Lọc sinh học xảy ra ở giai đoạn cuối khi nước đi qua lớp lọc vi sinh để vi khuẩn hấp thụ và chuyển hóa các chất khí độc hại còn lại trong nước.
Chú ý:
Lọc sinh học chủ yếu là dựa vào sự hiện diện của oxy trong nước khi đi qua nó. Vì máy lọc thùng là loại máy lọc kín, không có không khí tiếp xúc với nước nên việc lọc sinh học ở đây không mang lại hiệu quả cao như cơ chế lọc cơ học và hóa học của bộ lọc này.
| Hình ảnh một bộ lọc thùng trong thực tế |
Giá máy lọc thùng khá cao, dao động từ 1 triệu rưỡi đến 10 triệu.
Sản phẩm khuyên dùng:
Máy lọc thùng Atman DF 1300
– Thích hợp cho bể: 300 – 600L
– Là sản phẩm máy lọc thùng giá rẻ
– Sử dụng hệ thống lọc vi sinh, cơ chế nước tuần hoàn.
– Mô tơ máy bơm không cần bảo dưỡng đảm bảo nước tuần hoàn 24/24.
– Cực kỳ êm, không gây tiếng ồn, tự động mồi nước
– Lọc ngoài thiết kế cho bể cá, bể thủy sinh, bể cá rồng
4. Lọc đáy (Undergravel Filter)
Các tên gọi khác: Lọc nền / Undergravel Filter
Lọc đáy là gì?
Lọc đáy là máy lọc nằm bên dưới đáy hồ, kéo nước đi qua qua lớp sỏi/chất lót nền để lọc sạch nước. Phù hợp sử dụng cho các bể cá mini, không dùng cho bể thủy sinh vì lớp phân nền sẽ bị hút vào máy lọc.
| Quy trình hoạt động của bộ lọc đáy |
Nguyên tắc hoạt động:
Nước được hút vào máy lọc qua lớp nền sau đó đi lên các ống nước để trở lại bể. Có hai cách để bạn có thể lấy nước lên đó là sử dụng một máy sục khí và cục sủi hoặc một máy bơm gán ngoài để hút nước.
Lớp lọc thứ 1: Lọc cơ học xảy ra khi nước đi qua sỏi lọc giữ lại cặn bã và các hạt li ti trong nước.
Lớp lọc thứ 2: Lọc sinh học xảy ra ở lớp sỏi lọc. Nhược điểm là lọc sinh học xảy ra rất giới hạn vì dưới đáy không tiếp xúc với khí oxy nhiều như nước trên bề mặt làm vi khuẩn không thể hoạt động mạnh.
Chú ý:
– Lớp lọc hóa học không có ở máy lọc đáy này.
– Ngoài ra hãy khuấy động bề mặt và làm sạch nếu không sẽ tích tụ các mảng bám, đây là nguyên nhân tạo ra nhiều khí hydro sulfid (H2S) có mùi thối và độc.
| Hình ảnh một bộ lọc đáy trong thực tế |
Giá máy lọc đáy dao động từ 160k đến 1 triệu 2.
5. Lọc trong hồ (Internal Filter)
Các tên gọi khác: Lọc ngầm / Submersible Power Jet Filter / Internal Filter
Lọc trong hồ là gì?
Lọc trong hồ là loại máy lọc nước được đặt vào bên trong, hoàn toàn ngập dưới nước hồ.
Máy lọc này khá nhỏ gọn, thiết kế đơn giản hiện đại, phù hợp cho những bể nhỏ, bể cá mini. Hầu hết mọi người sử dụng máy lọc này cho hồ dưới 75 lít, được dính vào một bên mặt kính của hồ cá như lọc thác treo.
| Hình ảnh một thiết bị lọc trong hồ |
Một số người khác có sở thích đặt máy lọc ở dưới cùng của hồ cá để bụi bẩn bị hút vào bộ lọc, không đủ thời gian lắng xuống.
Vài máy lọc trong hồ có gán thêm một máy sục khí để làm nước trào lên thông qua bộ lọc giúp cơ chế lọc sinh học được tốt hơn nhờ có thêm oxy cho vi sinh hoạt động.
| Hình ảnh bộ lọc trong hồ, lọc ngầm trong thực tế |
Giá của máy lọc này trong khoảng từ 120k đến 600k.
Sản phẩm khuyên dùng:
Máy lọc trong hồ mini RS 602
– Thích hợp cho bể: 40 – 60L
6. Lọc tràn (Overflow Filter)
Lọc tràn là gì?
Lọc tràn là hệ thống lọc nước được gắn cố định bên trong hồ. Thông thường người ta thường làm thêm một ngăn bên hông hồ hoặc phía sau lưng hồ để sử dụng làm ngăn lọc.
Nguyên tắc hoạt động của lọc tràn:
Khi máy bơm bắt đầu hoạt động, nước sẽ chảy từ lọc ra hồ qua lỗ thoát nước, lúc này sẽ tạo ra áp lực nước hút nước từ bên ngoài quay trở lại lọc qua lỗ hút nước. Nước tiếp tục tràn vào lược lọc của hộp lọc, đây là nơi chứa các vật liệu lọc như bông lọc, gốm lọc, than hoạt tính và san hô vụn. Các quá trình lọc cơ học giữ chất bẩn, lọc hóa học khử chất độc và lọc sinh học khử khí độc sẽ diễn ra tại đây. Sau đó nước tiếp tục chảy qua ngăn nước sạch và được bơm trở lại hồ. Quá trình sẽ lặp đi lặp lại và lọc sạch nước hồ.
Nếu thiết kế bên trong hồ sẽ phù hợp cho hồ thủy sinh có chân đựng và nắp che phía trên. Nếu thiết kế sau lưng hồ thì sẽ tạo không gian sống rộng hơn cho hệ sinh thái bên trong bể.
Chú ý:
Vì lọc làm lọc tràn phải ngăn hồ ra hoặc làm thêm sau lưng hồ nên sẽ làm mất mỹ quan hồ cá. Các bạn có yêu cầu thẩm mỹ cao nên để ý điều này.
| Hình ảnh một bộ lọc tràn trong thực tế |
Giá bộ lọc tràn không cố định vì ngăn lọc, vật liệu lọc và máy bơm đều cho bạn tự chế nên tự quyết định giá của chúng.
7. Lọc nhỏ giọt (Trickle Filter)
Các tên gọi khác: Lọc sinh học nhỏ giọt / Lọc nửa ướt nửa khô / Wet/Dry Filter / Trickle Fillter
Lọc nhỏ giọt là gì?
Lọc nhỏ giọt là loại máy lọc có bộ lọc nằm một phần trên mặt nước, một phần nhỏ nằm dưới nước có tác dụng lọc sạch nước chứa các chất bẩn.
| Quy trình hoạt động của bộ lọc nhỏ giọt |
Máy lọc này là không được sử dụng phổ biến cho hồ cá như các bộ lọc mà chúng ta đã nói trước đây nhưng một vài người có sở thích sử dụng chúng làm bộ lọc cho bể cá cảnh biển, hồ cá nước mặn. Đây là máy lọc thường được sử dụng để lọc nước cho hộ gia đình nhỏ, lọc nước thải nông thôn, nước cống thành phố, nước thải công nghiệp.
Nguyên tắc hoạt động:
Nước được hút từ hồ lên rồi đi qua hệ thống ống nước đưa lên cao, sau đó phun lên bề mặt của các vật liệu lọc trong hệ thống khép kín, nước sẽ tiếp tục ngấm qua các lớp lọc để được làm sạch và quay trở lại hồ.
Thiết lập hệ thống này đòi hỏi rất nhiều công sức bao gồm việc làm sao để kết nối ống nước từ hồ cá sang thùng đựng nước thải hoặc hồ chứa để giữ nước bổ sung và nước để chạy máy bơm.
Lớp lọc thứ 1: Lọc cơ học xảy ra khá hạn chế vì nước đi qua một miếng xốp lọc có lỗ lớn nên lưu lượng nước không bị hạn chế như lọc cơ học của các bộ lọc khác. Nhiều chất nhỏ li ti có thể lọt qua lớp lọc này.
Lớp lọc thứ 2: Lọc hóa học xảy ra khi nước được rưới/phun lên lớp lọc và thẩm thấu qua các vật liệu lọc hóa học bên trong máy lọc.
Lớp lọc thứ 3: Vì trước khi đi vào vật liệu lọc nước phun được phun vào không khí nên có nhiều oxy cho quá trình lọc vi sinh xảy ra, các vi khuẩn phát triển nhanh chóng và xử lý chất thải cũng tốt hơn.
| Hình ảnh một bộ lọc nhỏ giọt được bán tại các cửa hàng |
Máy lọc nhỏ giọt cho hồ cá có giá từ 1 triệu đến 6 triệu. Giá này là bạn có thể mua nguyên một bộ hoặc các bộ phận để ghép lại.
8. Lọc lơ lửng (Fluidized Bed Filter)
Lọc lơ lửng là gì?
Lọc lơ lửng (hay lọc dạng lò, lò lọc) là một loại máy lọc hoạt động tương tự như một bể lọc cát để làm sạch nước. Bạn sẽ tự chế các vật liệu lọc và xếp vào các tầng trong bình lọc, máy lọc được treo trên mặt sau hoặc để bên dưới hồ cá.
| Quy trình hoạt động của bộ lọc lơ lửng |
Nguyên tắc hoạt động:
Bạn sẽ cần phải mua một máy bơm riêng biệt để bơm nước vào bình lọc. Nước được hút đi vào bên dưới bình lọc, sau đó được đẩy lên cao đi qua một lớp các vật liệu lọc như cát, đá silic hoặc nhựa lọc mua ở ngoài.
Trong khi lọc hóa học không hoạt động tốt với loại hình lọc này, lọc cơ học xảy ra ở mức độ vừa phải khi các hạt lơ lửng bẫy các chất bẩn trong nước. Vi khuẩn có lợi phát triển trên bề mặt của các hạt lơ lửng do đó cung cấp khả năng lọc sinh học khá tốt.
| Hình ảnh một bình lọc lơ lửng được bán tại các cửa hàng |
Giá máy lọc này khá đắt, từ 1 triệu đến 3 triệu đồng.
Sản phẩm khuyên dùng:
Lò đựng vật liệu lọc cho bể cá cảnh biển 400 lít
– Lò đựng vật liệu lọc Aqua Exel AE-FR 40 được thiết kế cho các hồ cá cảnh biển, hồ nuôi san hô, cùng với vật liệu lọc
– Lò là một phương pháp dê dàng và hiệu quả nhất để khử các chất độc trong hệ thống lọc nước mặn
Sản phẩm máy lọc tốt bạn có mua ngay:
(vào xem trực tiếp để biết khuyến mãi, đôi lúc có thể giảm giá trên 50%)
Máy lọc thác Vinasunfish
– Thích hợp cho bể: 20 – 30L
– Lọc thác giá rẻ, phù hợp cho các bạn có kinh phí eo hẹp sử dụng cho bể cá mini
Máy lọc trong hồ Magi 200
Máy lọc váng Odyssea Clean 100
– Thích hợp cho bể: 50 – 100L
Máy lọc thác dạng máng, khay RS 188
– Thích hợp cho bể: 100 – 150L
Máy lọc thác dạng máng, khay RS 9800
– Thích hợp cho bể: 300 – 450L
Máy lọc thác dạng khay VS 680
– Thích hợp cho bể: 200 – 300L
Máy lọc thùng Fluval 306
– Thích hợp cho bể: 200 – 300L
– Là thiết bị lọc ngoài dạng thùng cho bể cá cảnh; san hô; thủy sinh…
– Cải thiện động cơ thủy lực làm giảm tần suất bảo trì; tăng tốc độ dòng chảy; tăng hiệu suất lọc nước
– Hoạt động êm hơn 15% so với các loại máy lọc bể cá khác
Máy lọc thùng Fluval FX6
– Thích hợp cho bể: 1000 – 1500L
– Là thiết bị máy lọc ngoài dạng thùng dành cho bể cá cảnh; san hô; thủy sinh…
– Fluval FX6 sở hữu những tính năng tiên tiến; được thiết kế làm cho việc nuôi cá cảnh trở nên dễ dàng và thuận tiện hơn
– Thích hợp cho các loại bể nước ngọt và nước mặn
Một số vật liệu và thiết bị lọc tốt bạn có thể đặt mua ngay:
Bông lọc bể cá cảnh 15x5x2 cm
Vật liệu lọc bể cá Fluval than hoạt tính 375g
Vật liệu lọc Fluval Zeo Carb
Than hoạt tính RowaCarbon 500ml khử độc bể cá cảnh
– Có tác dụng khử độc bể cá cảnh; làm trong nước; loại bỏ mùi
– Dùng cho cả bể cá cảnh nước ngọt và nước mặn.
Sứ lọc nước bể cá dạng viên MarinePure hộp 14 lít
– Sản phẩm phù hợp với cả bể cá nước mặn và bể cá nước ngọt
Kết luận
Bạn có thể thấy rằng có rất nhiều loại máy lọc nước cho hồ cá mà bạn có thể lựa chọn. Nhờ vào sự phát triển của kỹ thuật mà chúng ta có được những loại máy lọc nước tiên tiến này, điều mà những thập kỷ trước mọi người không thể mơ đến.
Hầu hết tất cả các máy lọc ở trên đều có tính năng cung cấp oxy cho hồ cá nên bạn không cần bận tâm đến máy sục khí oxy. Nếu bạn muốn trang bị thêm máy oxy thì càng tốt. Để lựa chọn loại lọc nào phù hợp với bể cá hay bể thủy sinh của mình, trước tiên hãy tìm hiểu có bao nhiêu loài bạn đang nuôi trong hồ của mình và đặc tính của mỗi loài ra sao để trang bị một máy lọc phù hợp nhất.
Sau khi biết được những thông tin cần thiết và trang bị các máy móc thiết bị lọc, sủi phù hợp bạn sẽ không còn tốn quá nhiều thời gian cho bể cá của mình nữa. Thay vào đó là dùng thời gian của những năm sắp tới để tận hưởng vẻ đẹp của hệ sinh thái dưới nước bạn đã gầy dựng nên.