Khi mới bắt đầu chơi cá cảnh cần những gì? Bài viết này mình xin giới thiệu cách nuôi cá cảnh cho người mới bắt đầu chơi. Ở đây sẽ chỉ ra những kinh nghiệm nuôi cá cảnh cơ bản nhất, còn bài viết hướng dẫn cách nuôi cá cảnh chi tiết sẽ được liên kết đến từng phần một trong bài này.
Áp lực công việc của cuộc sống hiện đại ngày càng tăng thì con người ta lại muốn tìm đến những thú vui thư giãn giúp xua tan căng thẳng. Nuôi cá cảnh là một trong những cách giúp bạn thư giãn lấy lại tinh thần hằng ngày rất hiệu quả. Chỉ cần nhìn vào bể cá xem cá cảnh bơi lội tung tăng, stress và mệt mỏi sẽ dần tan biến.
Khởi đầu ngày mới với việc cho những chú cá nhỏ nhắn ăn sẽ tạo thành một thói quen thật thú vị! Nếu chọn được những loài cá cảnh dễ nuôi, bạn sẽ không mất công nhiều với chúng. Chỉ cần thả một ít thức ăn cho cá cảnh chế biến sẵn mua ngoài các tiệm bán cá cảnh, bạn đã có thể giúp các chú cá no nê tung tăng tận hưởng ngày mới.
1. Niềm vui khi tự mình thiết kế bể cá cảnh
Khi mới bắt đầu chơi cá cảnh, chúng ta phải có bể cá trước khi đi mua cá. Sau khi mua cá về chúng ta sẽ có bể thả cá ngay để chúng không bị chết do môi trường nuôi nhốt ngột ngạt trong bao ni lông hoặc hộp đựng cá cảnh. Xem thêm: cách nuôi cá cảnh sống lâu.
Làm bể cá cảnh chính là niềm vui của việc nuôi cá cảnh. Chúng ta sẽ làm sao đó để có một bể cá đẹp phù hợp với sở thích của mình. Có bạn sẽ thích nuôi cá cảnh bơi theo đàn trong bể cá chỉ có sỏi và cây thủy sinh; có bạn sẽ thích kết hợp nhiều loài khác nhau trong không gian kết hợp cây thủy sinh với sỏi, đá và thân gỗ; có bạn khác lại thích nuôi cá cảnh biển với một bể đầy san hô và cá biển; có bạn thích nuôi cá cảnh theo phong thủy, v.v…Tùy vào niềm đam mê của mỗi người chúng ta sẽ bắt đầu với một bể cá cảnh với những phong cách khác nhau, chúng ta cũng có những cách nuôi cá cảnh về chi tiết là khác nhau tùy vào đặc tính của từng loài cá và bể cá của mình.
Bạn cần tìm đến những địa điểm chuyên bán, kinh doanh cá cảnh để tìm kiếm bể cá cũng như những vật dụng trang trí bể cá một cách nhanh nhất. Có bạn thích bể cá mini để bàn làm việc thì nên chọn loại bình hay chậu thủy tinh tròn liền mạch, đây là loại bể dễ di chuyển cũng như vệ sinh. Bể cá nhỏ thích hợp nuôi những loài cá nhỏ chúng sẽ không chiếm nhiều không gian và bể cá sẽ đủ oxy cho chúng nếu bạn nuôi những loài không cần sủi oxy như cá bảy màu, cá lia thia,… Nếu bạn thích nuôi được nhiều loài thì nên chọn bể cá thủy sinh được làm bằng nhiều mảnh kính dán lại với nhau thành hình hộp lập phương hay hình hợp chữ nhật. Kiểu dáng và kích thước bể cá thì thùy vào sở thích cũng như loài cá mà bạn chọn nuôi. Nếu nuôi cá rồng, cá la hán hoặc những loài có kích thước lớn như cá dĩa, cá sấu hỏa tiễn, cá phát tài,… thì nên chọn bể cá lớn. Chúng sẽ có không gian bơi lội và đủ chỗ để bạn có thể đặt vật trang trí hoặc trồng cây thủy sinh trong bể. Nếu nuôi cá vàng, cá bảy màu, cá thia đá, cá kiếm,… thì bạn có thể chọn bể nhỏ. Xem thêm: Những loài cá cảnh dễ nuôi
Sau khi có bể cá thì bạn sẽ tìm các loài cây thủy sinh, sỏi, đá, các vật dụng trang trí giúp bể cá đẹp lộng lẫy hơn. Xem thêm vài viết này để chọn loài cây thủy sinh phù hợp cho bể cá của bạn: Những loài cây thủy sinh dễ kiếm
Việc kết hợp các vật trang trí bỏ vào bể cá như thế nào tùy vào khiếu thẩm mỹ của bạn. Trang trí bể cá cảnh trong các thiết kế chuẩn thường tuân theo tỉ lệ vàng, bạn sẽ tạo được những thế đẹp cho các vật dụng trang trí bể. Cách đặt các tảng đá, cách trồng cây thủy sinh đều cần tuân theo tỉ lệ vàng gần bằng 60:40 để tạo dáng đẹp nhất.
Điều bạn cần quan tâm tiếp theo là máy sủi oxy cho bể cá. Tất cả các sinh vật nói chung và loài cá sống trong nước nói riêng đều cần oxy để sống. Tùy vào từng loại cá cảnh, lượng tiêu thụ oxy của chúng sẽ khác nhau. Sau khi tham khảo đặc tính của từng loài cá trong bể của mình, bạn cần biết để trang bị máy sủi oxy ngay cho bể để chống cá chết. Một số loài cá không cần sủi oxy vẫn có thể sống tốt trong môi trường thiếu oxy, chúng giúp bạn đỡ tốn kém hơn cho bể cá của mình. Tham khảo: Một số loại cá cảnh không cần sủi oxy
2. Niềm vui trên đường tìm mua cá cảnh
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại cá cảnh khác nhau, mỗi loại có mỗi đặc tính riêng nên trước khi quyết định chơi cá thư giãn bạn nên tìm hiểu về chúng một ít. Đi chọn cá để nuôi cũng là một trong những công việc rất thú vị cho những ai chơi cá cảnh thuỷ sinh. Bạn có thể xem bài này để tìm hiểu về chúng: Những loài cá cảnh dễ nuôi
Tuỳ vào nơi bạn ở sẽ có những cửa hàng cá cảnh khác nhau để tìm mua cá. Bạn nên tìm tới những cửa hàng bán cá lâu năm vì ở đó người ta biết cách chăm sóc cá tốt, đảm bảo cho cá cảnh của bạn không bị chết nhanh sau khi mua về. Tại những cửa hàng này bạn có thể hỏi để người ta tư vấn giúp bạn cách nuôi loài cá bạn chọn như thế nào cho tốt, giúp cá của bạn sống lâu, lên màu đẹp và sinh sản tốt.
Nếu bạn quan tâm đến giá cá cảnh nhiều hơn chất lượng cá, bạn có thể tìm đến những địa điểm bán cá cảnh rẻ. Theo kinh nghiệm của mình thì bạn nên tìm đến những con đường chuyên kinh doanh cá cảnh, dân chơi cá gọi chung là đường cá cảnh, tại nơi này đầy đủ cá cho bạn lựa chọn từ những loài đẹp nhất, đắt nhất cho đến rẻ nhất. Tại Hà Nội và Sài Gòn có nhiều con đường như thế này. Bạn có thể tham khảo các địa điểm mua cá cảnh tại bài này: Địa điểm mua cá cảnh
Nếu bạn không thích đi mua cá, bạn có thể đi xin cá từ bạn bè, người thân hoặc dân chơi cá cảnh lâu năm. Thường thì những người này thường có rất nhiều cá vì họ đã chơi lâu và cá cảnh đã đẻ ra nhiều lứa mới, họ có thể muốn cho bớt cá để “giảm dân số” cho bể cá cảnh nhà mình một cách tốt nhất.
3. Thú đi bắt cá cảnh ngoài tự nhiên
Công việc được coi là thú vị nhất khi nuôi cá cảnh có thể nói là việc đi tìm bắt cá cảnh ngoài tự nhiên. Đi mua hoặc xin cá không thể vui bằng đi tìm bắt vì chính mình đã có những trải nghiệm thú vị này. Nếu bạn mới bắt đầu chơi cá cảnh và muốn tạo một bể cá mang đậm phong cách riêng của mình, tại sao lại không thử đi bắt cá ngoài tự nhiên xem sao? Rất ít bạn ở thành phố nghĩ đến điều này khi bắt đầu nuôi cá cảnh, vì ở thành phố chỉ có kênh rạch nhiễm bẩn cá cảnh không thể sống được.
Đi bắt cá cảnh ngoài đồng về nuôi là một cách nuôi cá cảnh rất dân dã và vui vẻ của trẻ em các miền quê. Đầu tiên bạn cần xác định chỗ nào có cá cảnh sinh sống ngoài tự nhiên, thường chúng sống ở những con suối hay kênh nhỏ có nước trong, sạch và có dòng chảy. Mình thường tìm bắt cá bảy màu, cá hà lan, cá bống và thia đá tại những chỗ này.
Bạn phải trang bị cho mình dụng cụ bắt cá cảnh. Thường để bắt các loài cá nhỏ như cá bảy màu, dụng cụ rất đơn giản. Một cái rá nhỏ đường kinh khoảng 10 cm, một chiếc vợt cá với lưới lỗ nhỏ không lớn hơn 1 mm mỗi lỗ, một hộp nhựa đựng cá và một cái nón che nắng là tất cả những gì cần trang bị cho hành trình bắt cá của mình.
Để bắt được cá bạn cần làm thật nhẹ nhàng, đưa vợt bắt cá dể dụ cá vào rá sau đó dỡ rá lên, theo cách này bạn có thể bắt được nhiều con một lúc. Nếu không bạn có thể dùng vợt để bắt từng con riêng lẻ mà không cần phải dụ cá vào rá. Bạn có thể dùng nước ngay tại nơi bắt cá của mình để giữ cá trong hộp nhựa hoặc bao ni lông để giúp cá không bị xốc môi trường nước. Không nên đựng quá nhiều cá trong cùng một nơi đề phòng cá đá hoặc ăn lẫn nhau, nên để cá cùng chung một loại vào một hộp riêng.
Để cá không bị chết lúc đem về nhà nuôi, tốt nhất bạn không nên cho cá vào bể nước mới. Hãy lấy một ít nước tại nơi bạn bắt cá đem về để hòa cùng nước máy đã để bay hết khí clo theo tỉ lệ 50/50. Sau mỗi lần thay nước, cá của bạn sẽ quen dần với nguồn nước mới.
Chú ý: Bạn nên hỏi thăm mọi người coi khu vực nào có cá cảnh để tìm bắt vì không phải chỗ nào cũng có cá cảnh sống tự do ngoài thiên nhiên.
4. Nước nuôi cá cảnh
Chơi cá cảnh là chơi nước vì thế điều quan trọng nhất là phải hiểu rõ chất lượng nguồn nước trước khi nuôi cá cảnh.
Nước máy nuôi cá được không?
Hiện nay hầu hết người dân ở các thành phố lớn đều sử dụng nước máy. Tuy nhiên khi sử dụng nước máy nuôi cá cảnh thì cần đặc biệt lưu ý phải xử lý lượng clo trong nước máy, sau đó có thể sử dụng nuôi cá rất tốt. Còn nếu không xử lý clo thì lượng cá chết trên 95% đó nhé các bạn.
– Cách khử clo trong nước máy:
+ Chứa nước máy trong các thau, chậu, bồn không có nắp đậy trên 24h, để cho nước máy bóc clo. Để hiệu quả cao và nhanh chóng hơn thì ta nên đặt các dụng cụ chứa nước này ở nơi thoáng có nhiều ánh nắng và bật thêm máy xủi oxy.
+ Dung dịch khử clo trong nước máy: Có bán ở các cửa tiệm cá cảnh với giá 10k/Chai. Nhỏ khoảng 5 giọt cho 20 lít nước, sau 5 phút là có thể dùng để nuôi cá. Tuy nhiên nên hạn lạm dụng, chỉ áp dụng lúc bạn cần nước gấp, hoặc không có thời gian trữ nước đã khử clo.
– Độ PH của nước máy: Tùy từng vùng giao động khoảng 7.5 đến 8.0 cũng hơi cao 1 tí, nhưng nuôi cá vẫn sống khỏe, nên bạn không cần quá quan tâm PH khi nuôi cá bằng nước máy trừ khi nuôi cá sinh sản với mục đích kinh doanh.
Nước giếng nuôi cá
Nước giếng thường có PH thấp cỡ 4,5, cũng như hàm lượng oxy ít, thậm chí 1 số vùng có nước giếng bị nhiễm phèn nặng thì cần phải xứ lý kỹ hơn.
– Cách xử lý nước giếng nuôi cá:
+ Chứa nước giếng trong các bể chứa, kết hợp xủi oxy thật mạnh để tăng hàm lượng oxy và tăng PH. Có thể cho thêm san hô vụn vào hộp lọc để tăng PH lên.
+ Xử lý nước giếng bị nhiễm phèn: Ngoài việc xử lý như trên cần bỏ than hoạt tính vào bồn chứa nước (Trung bình số lượng than chiếm 1/3 thể tích bồn chứa nước, nhiều thì tốt, sử dụng được lâu hơn). Đối với loại than của TQ cộng dài (11.000 đồng/1kg): Sử dụng 3 tháng, 2 tuần súc rửa 1 lần nếu lọc nhiều. Đối với loại than của Đức dạng hạt nhỏ hơn: sử dụng 6 tháng. Tránh hạn chế xử lý trực tiếp trong bể cá nhé.
– Độ PH của nước máy: rất thấp khoảng 4.5 trong khi PH thích hợp nuôi cá khoảng 6.5, vì thế cần xử lý như hướng dẫn ở trên. Tùy trường hợp cụ thể có thể sử dụng dung dịch tăng PH có bán ở các cửa hàng cá cảnh giá 10k/Chai. Tuy nhiên khi sử dụng dung dịch này khá nguy hiểm, cần chú ý hướng dẫn cách sử dụng dung dịch tăng giảm PH.
Có nên nuôi cá cảnh bằng nước mưa?
Nước mưa rất mát sẽ kích thích cá bơi lội trong mùa hè, tuy nhiên nước mưa có độ PH và KH thấp nên cần xử lý như nước giếng và thêm các yếu tố sau đây nữa để khẳng định là không nên sử dụng nước mưa nuôi cá:
– Nước mưa nhanh làm cho hồ cá có tảo, hồ bị bám rêu xanh
– Nước mưa đặc biệt ở các thành phố lớn có chứa nhiều chất độc hại
Nước giếng khoan
Nước giếng khoan cũng có thể nuôi cá cảnh, tuy nhiên bạn nên kiểm tra PH trong nước giếng khoan, thường thì hơi thấp nên cần xử lý thêm như nước giếng bình thường.
5. Cách cho cá cảnh ăn và nguồn thức ăn cho cá
Cần phải lưu ý cho ăn với liều lượng vừa đủ, tránh dư thừa thức ăn sẽ làm đục nước cũng như phát sinh mầm bệnh.
– Cá có tập tính thấy mồi là đớp, nên nhiều người tưởng cá còn đói nên cho ăn nhiều sẽ làm cá bị đầy bụng mà chết. Vì thế cho ăn 2 lần/ngày. (Sáng và chiều) Nếu lỡ để cá đói vài ngày cá không chết, chứ cho ăn no quá cá chết là bình thường.
– Ngoài thức ăn khô, tùy loại cá mà ta nên bổ sung thêm thức ăn tươi như cá con, cá trâm, cá chép mồi…
Xem thêm: thức ăn cho cá cảnh
6. Ánh sáng, nhiệt độ và oxy cho hồ cá
– Nhiệt độ thích hợp cho cá cảnh từ 26 – 28 độ C. Nếu chênh lệch vài độ thì cá sống vẫn tốt. Nếu bạn ở khu vực Miền Nam thì không cần quá quan tâm đến vấn đề nhiệt độ, nếu ở khu vực Miền Bắc và các tỉnh lân cận có khí hậu lạnh thì cần quam tâm đến việc sử dụng nhiệt kế để đo nhiệt độ nước kết hợp với cách sử dụng cây sưởi nhiệt độ hồ cá cho phù hợp.
– Ánh sáng cho hồ cá: cần đặt hồ cá nơi tháng mát, tránh ánh sáng trực tiếp, nếu để hồ cá nơi tối tăm, không thoáng khí lâu ngày dễ làm cá phát bệnh. Tùy tình huống có thể sử dụng đèn công suất nhỏ cho hồ cá với liều lượng khoảng vài giờ trên/ngày (Bật ban ngày dưới 8 tiếng, và tắt ban đêm cho cá nghỉ ngơi)
– Nếu bể cá đặt ngoài trời cần tạo bóng mát, hạn chế tác động từ nắng, mưa…
– Cần bật oxy cho hồ cá thường xuyên 24/24h, bể trên 60cm thì nên sắm thêm máy lọc nước, nuôi thời gian lâu có kinh nghiêm thì áp dụng các biện pháp máy lọc tiên tiến hơn như là chế lọc ván, lọc tràn….
7. Kích thước hồ cá cảnh và số lượng nuôi cá
Kích thước hồ cá cần phải đủ rộng và thoáng, mật độ cá thả vừa phải.
– Nếu mật độ cá đông sẽ làm hồ cá thiếu oxy, nước nhanh đục và bẩn.
– Các loài cá có tập tính cắn rỉa vây cá khác ở mức nghiêm trọng thì cần có chế độ tách nuôi riêng cho phù hợp
– Nuôi cá trong bình thủy tinh, chậu thủy tinh sẽ làm cá thiếu oxy, nước nhanh bẩn, nên cá chết. Vì vậy các chậu thủy tinh chỉ nuôi vài con cá nhỏ mới sống được, có thể chọn cá betta…
8. Cách thay nước bể cá và xử lý thức ăn dư thừa, cặn bã
Ngoài công đoạn đã xử lý nước cần chú ý:
– Thay nước cho bể cá có thể coi là một công việc khá nặng nhọc khi nuôi cá cảnh. Không nên hút nước cũ 100% và thay nước mới, ta nên hút nước cũ từ 30 – 50% và chêm nước mới vào từ từ nhẹ nhàng để cá có thể thích nghi, hạn chế tình trạng cá bị sock nước do chênh lệch PH và nhiệt độ…
– Khi thay nước chú ý nước máy chứa nhiều clo cần được để khoảng 24h cho bay hết khí clo trước khi đổ vào bể, có nhiều loài cá không chịu được clo có thể sẽ chết ngay sau khi bạn thay nước.
– Hạn chế duy chuyển cá sang hồ khác, nếu muốn duy chuyển thì nên cân bằng PH và nhiệt độ cho phù hợp để cá không bị sock cũng như stress do thay đổi môi trường sống.
– Dùng ống nhựa xiphong hoặc ống bơm nước nhựa bằng tay có bán ở các cửa tiệm cá cảnh với giá 25k, dùng ống bơm tay này hút thức ăn dư thừa, cặn bã dưới đáy hồ, sau đó cho nước mới vào.
– Xử lý thức ăn dư thừa sau mỗi lần cho ăn cũng dùng bơm tay này hút cặn bã ra ngoài.
9. Chọn cá cảnh có thể nuôi chung với nhau
Nếu bể cộng đồng nuôi chung các loài cá thì cần chú ý lựa chọn các loài cá hiền lành có thể nuôi chung với nhau. Tránh các loài cá có tập tính cắn rỉa vây cá khác.
10. Cách thả cá vào hồ
Để tránh tình trạng cá bị sock nước dẫn đến chết thì cá mới mua về cần ngâm bịch cá trong hồ khoảng 15 đến 20 phút. Sau đó mới mở miệng túi ra và múc 1 ca nước từ trong hồ vào túi cá.
Sau đó hạ miệng túi xuống, tay mở miệng túi to ra, tay kia kéo từ từ đáy túi lên, để cá trôi ra khỏi túi. Tuyệt đối ko đổ cá ra 1 cái ào nhé.
Xem video cắt cỏ cho bể cá cảnh:
11. Khoan khoái thư giãn khi xem cá bơi lội
Sau khi làm xong một bể cá và đã biết cách nuôi cá cảnh tốt nhất, thành quả của bạn là xem và ngắm những chú cá cảnh bơi lội tung tăng, đớp mồi, đuổi nhau trong bể cá. Có thể nói xem cá cảnh bơi rất tốt cho não bộ. Theo một nguyên cứu khoa học gần đây thì cá cảnh giúp con người giảm stress rất hiệu quả, có tác dụng thư giãn, tránh trầm cảm và căng thẳng rất tốt.
Xem video cá cảnh bơi lội trong bể thủy sinh:
Xem video cá cảnh biển bơi lội:
Vậy bạn còn chần chừ gì nữa, nếu có thời gian và muốn thư giãn đầu óc tại sao không bắt tay vào làm cho mình một bể cá cảnh ngay bây giờ? Mình chắc chắn bạn sẽ thích bể cá do tự tay mình thiết kế.
Mong rằng những kinh nghiệm nuôi cá cảnh ở trên sẽ giúp bạn được ít nhiều để bắt đầu chơi cá. Chúc các bạn luôn thư thái và vui vẻ cùng cá cảnh!