Phòng ngừa tăng huyết áp bằng chế độ ăn uống hợp lý

Bệnh nhân tăng huyết áp gia tăng nhanh chóng

GS.TS Nguyễn Lân Việt – Phó Chủ tịch Hội Tim mạch học Việt Nam, Giám đốc Ban quản lý Dự án phòng chống Tăng huyết áp Quốc gia cho biết hiện nay, Ở Việt Nam, tỷ lệ người bị bệnh tăng huyết áp ngày càng gia tăng nhanh chóng.

Nếu như năm 1960, tỷ lệ người bị bệnh tăng huyết áp ở người lớn phía Bắc Việt Nam chỉ là 1% và hơn 30 năm sau (1992) thì tỷ lệ này đã là 11,7%, tăng lên hơn 11 lần (mỗi năm tăng trung bình 0,33%).

Năm 2002, tỷ lệ người bị bệnh tăng huyết áp tăng lên 16,3% (trung bình mỗi năm tăng 0,46%) và đến năm 2009 thì tỷ lệ này đã lên đến 25,1% với người trên 25 tuổi. Đến năm 2013, tuy chưa có cuộc điều tra quốc gia mới nhất nhưng con số thống kê gần nhất cho thấy tính tới thời điểm này, đã có khoảng 27% người trên 25 tuổi ở Việt Nam bị tăng huyết áp.

Theo GS Phạm Gia Khải, chủ tịch Hội tim mạch Việt Nam thì tỷ lệ này của Việt Nam cũng tương đương với các nước trong khu vực, tuy nhiên tốc độ gia tăng bệnh tăng huyết áp tại Việt Nam thì “quá nhanh”.

Có nhiều yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh tăng huyết áp trong cộng đồng như: tuổi tác cao, hút thuốc lá nhiều, uống nhiều rượu/bia, khẩu phần ăn không hợp lý (ăn mặn, ăn nhiều chất béo), ít hoạt động thể lực, béo phì, căng thẳng trong cuộc sống, rối loạn lipid máu, đái tháo đường, tiền sử gia đình có người bị tăng huyết áp, vv ….

Tuy nhiên, hiện nay, theo điều tra của Viện Tim mạch Việt Nam (năm 2008-2009), đa số người dân (77%) hiểu sai về bệnh tăng huyết áp và các yếu tố nguy cơ của bệnh. Đây cũng là một trong các nguyên nhân để tỷ lệ bệnh tăng huyết áp ngày càng gia tăng ở nước ta.

Việc thực hiện lối sống lành mạnh, khoa học là một trong các biện pháp chính để phòng ngừa tăng huyết áp cũng như góp phần điều trị bệnh tăng huyết áp, nhờ đó góp phần làm giảm tỷ lệ mắc bệnh tăng huyết áp trong cộng đồng.

Một trong những biện pháp phòng bệnh tăng huyết áp hữu hiệu là cải thiện chế độ ăn uống. Theo GS Nguyễn Lân Việt và GS Phạm Gia Khải, chế độ ăn uống có sự liên quan mật thiết đến bệnh tăng huyết áp. Để phòng bệnh này, mỗi người cần giảm ăn mặn (ít hơn 4g muối mỗi ngày, ít hơn 1 muỗng cà phê muối, hoặc ít hơn 2 muỗng canh nước mắm hoặc nước tương).

Việc ăn mặn khiến nước bị tích trữ trong cơ thể (muối có xu hướng trữ nước) làm mạch máu bị căng, khiến nguy cơ tăng huyết áp xuất hiện.

Ngoài ra, cần ăn nhiều rau, ít chất béo (hạn chế ăn mỡ động vật và nên thay bằng dầu thực vật. Cần hạn chế các thực phẩm nhiều Cholresterol như: tim, gan, bầu dục, não, trứng…). Đặc biệt cần cai rượu bia (với người nghiện), hạn chế uống rượu bia, tuyệt đối không hút thuốc lá, thuốc lào.

Để chế độ ăn uống như trên phát huy được hiệu quả cần kết hợp giảm lo âu buồn phiền, cần tạo tinh thần thoải mái, có chế độ nghỉ ngơi và làm việc hợp lý, tăng cường tập thể dục và cần khám sức khỏe định kỳ. Người nào béo phì cần giảm cân, điều chỉnh rối loạn lipid, …

Những lời khuyên này đã được đưa ra nhiều lần dưới những hình thức khác nhau song thực tế là theo điều tra gần đây của Viện Tim mạch Việt Nam tại 8 tỉnh/thành phố của nước ta thì có tới 64% số người biết bị tăng huyết áp, đã được điều trị, nhưng không đạt huyết áp mục tiêu.

Nguyên nhân thì có nhiều nhưng theo GS Việt thì một trong những nguyên nhân là việc điều chỉnh để có một lối sống hợp lý là vấn đề rất quan trọng trong việc phòng, chống bệnh tăng huyết áp nhưng việc áp dụng trong thực tế lại không đơn giản vì những thói quen sinh hoạt không hợp lý đã tồn tại từ khá lâu và nhận thức của người dân cũng còn những hạn chế nhất định.