“Buồn chán, bi quan, dễ mệt mỏi, không quan tâm đến bất cứ điều gì, đó là những biểu hiện của bệnh trầm cảm . Cùng tìm hiểu về bệnh trầm cảm qua bài viết dưới đây để có thể giữ được sức khỏe tinh thần tốt nhất nhé!
Trầm cảm là gì?
Tất cả chúng ta đều đôi khi thấy buồn hay u ám trong phút chốc, và cũng là một điều rất đỗi bình thường khi bạn đau khổ trước một tình huống buồn bực nào đó, chẳng hạn như mất mát người thân trong gia đình, mất việc, hay li dị. Với hầu hết mọi người, cảm giác buồn bã và chán nản giảm dần theo thời gian. Tuy nhiên, nếu những cảm giác kéo dài trên 2 tuần và bắt đầu cản trở đời sống thường nhật, có thể điều gì đó nghiêm trọng hơn cảm giác chán đời thông thường đã xảy ra. Đó là dấu hiệu của bệnh trầm cảm .
Trầm cảm là một rối loạn tâm thần phổ biến với tình trạng giảm khí sắc, mất hứng thú, giảm năng lực ý chí, cảm giác có tội lỗi hay tự đánh giá thấp bản thân, rối loạn giấc ngủ, rối loạn ăn uống và khả năng tập trung suy nghĩ làm việc kém.
Người trầm cảm có thể thấy tuyệt vọng, vô dụng. Họ có thể suy sụp tinh thần, không tham gia vào những hoạt động thường ngày nữa, rút lui khỏi gia đình và bạn hữu, thậm chí có người còn nghĩ đến cái chết hay tự sát.
Hơn nữa, trầm cảm thường có triệu chứng lo âu và các biểu hiện trầm cảm thường trở nên mạn tính, tái diễn dẫn tới suy giảm đáng kể khả năng tự chăm sóc. Trầm cảm thường là nguyên nhân của tự sát, giết người. Thế giới có tới gần 3000 người tự tử hàng năm. Đây là thông tin nghiên cứu từ các chuyên gia tại bệnh viện Tâm thần, HCM.
Bức họa 1 người bệnh trầm cảm của Vincent van Gogh, chính ông cũng mắc phải căn bệnh này và có lẽ đó là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự tự sát của ông.
Stress khác trầm cảm như thế nào?
Stress là sự căng thẳng thường gặp trong cuộc sống, còn trầm cảm gây ra từ stress – bị căng thẳng 1 thời gian lâu. Và trầm cảm cũng là một trong các bệnh tâm thần. Tuy nhiên, các căn bệnh tâm thần có những loại và mức độ trầm trọng khác nhau. Một trong số những loại chính yếu là bệnh trầm cảm, bệnh tâm thần phân liệt, chứng loạn tâm thần hưng-trầm cảm, chứng rối loạn nhân cách và chứng rối loạn ăn uống.
Hầu hết bệnh trầm cảm đều có thể được chữa trị hiệu quả. Nhận biết các dấu hiệu và các triệu chứng sớm ban đầu và kiếm cách chữa trị sớm và hiệu quả là điều quan trọng. Việc chữa trị càng bắt đầu sớm chừng nào thì kết quả mới càng tốt đẹp chừng nấy.
Nguyên nhân nào gây ra trầm cảm?
Nguyên nhân đích xác của trầm cảm chưa được biết rõ. Các yếu tố di truyền, môi trường và mất cân bằng về hóa học có thể là những yếu tố nguy cơ liên quan đến trầm cảm (tại Hoa Kỳ, phụ nữ có nguy cơ bị trần cảm gấp hai lần nam giới).
Phụ nữ có khuynh hướng dễ bị trầm cảm hơn có thể do tác dụng của những thay đổi về nội tiết tố. Tuổi cũng là một yếu tố. Trầm cảm có thể bắt đầu ở mọi tuổi, tuy nhiên, tuổi trung bình để xuất hiện là vào khoảng nhóm tuổi 20. Tính di truyền và những bệnh tật trước đó có thể làm tăng nguy cơ xuất hiện trầm cảm.
Trầm cảm nội sinh (còn gọi là trầm cảm chưa rõ nguyên nhân) : Có nhiều giả thuyết cho là do di truyền, miễn dịch, môi trường sống và yếu tố xã hội… nhưng chưa có giả thuyết nào có tính thuyết phục.
Trầm cảm do stress : Chẳng hạn như khi mất việc làm, những mâu thuẫn trong cơ quan hoặc gia đình, con cái hư hỏng, thất bại trong hôn nhân, thất bại trong công việc, bị sụp đổ lòng tin hoặc có người thân chết đột ngột…
Trầm cảm do các bệnh thực tổn : sau chấn thương sọ não, sau tai biến mạch máu não hoặc xơ vữa động mạch não, các bệnh nan y như ung thư, lao, phong…
Làm sao nhận biết các triệu chứng trầm cảm?
Trầm cảm hay không phải là trầm cảm? Đây là một câu hỏi khó trả lời vì những người bị trầm cảm thường không hiểu thấu đáo về vấn đề này hoặc họ bị bối rối. Họ có thể thấy tuyệt vọng, không tin là sẽ có cải thiện.
Lưu ý: Mỗi bệnh nhân trầm cảm đều khác nhau, nên những triệu chứng của họ không phải khi nào cũng giống nhau. Thêm vào đó, nhiều người còn cố tỏ ra khá hơn khi họ giấu giếm những cảm xúc thật của mình. Các triệu chứng của trầm cảm kéo dài ít nhất 2 tuần và có thể gồm thêm nhiều triệu chứng sau:
– Mất ngủ : khó vào giấc ngủ, hay thức giấc giữa đêm không ngủ được nữa, hoặc thức dậy từ 2 – 3 giờ sáng kèm theo bồn chồn khó chịu (có khi ngủ nhiều quá mức).
– Chán ăn : ăn ít, ăn không ngon, không thích ăn, sợ ăn (có khi ăn nhiều quá mức), không ăn, sút cân.
– Ngại giao tiếp với người khác, trở nên ít nói bất thường, lười vận động.
– Cảm thấy bốn chồn lo âu, đứng ngồi không yên, đau đầu, đau mỏi toàn thân, đau ngực, táo bón, sợ lạnh.
– Cảm thấy mệt mỏi, suy nghĩ chậm chạp, buồn rầu, mất hứng thú làm việc, mất hứng thú giải trí hàng ngày (thể thao, xem tivi, sách báo, phim…). Cảm thấy xung quanh buồn rầu ảm đạm, thời gian kéo dài lê thê.
– Bi quan lo lắng về tương lai cho bản thân và gia đình, sợ điều xấu xảy ra cho bản thân và gia đình.
– Nghĩ rằng mình không xứng đáng với bản thân và xung quanh. Cho rằng mình phạm nhiều khuyết điểm, tội lỗi, không muốn tiếp xúc với ai.
– Nghĩ rằng mình không xứng đáng được ăn, không xứng đáng được sống, cho rằng mình là gánh nặng cho mọi người.
– Có ý nghĩ chết chóc, muốn tự sát bằng thuốc ngủ, treo cổ, nhảy lầu, đâm vào xe… hay đã có lần tự sát.
– Giảm khả năng tập trung, do dự và giảm hay rất thèm muốn quan hệ tình dục.
– Biểu lộ những cảm giác buồn bã hay vô vọng hoặc những cơn khóc nức nở.
– Tư duy không rõ ràng hay mất tập trung
– Dễ cáu gắt và nổi nóng
– Ít chăm sóc bản thân
– Đoạn giao với bạn bè hay những thành viên trong gia đình.
Nếu bạn nghi ngờ đây là trầm cảm, nên thúc giục người bệnh đi khám. Cần nhớ rằng bệnh trầm cảm có thể nặng đến mức giảm khả năng tư duy sáng suốt, và ban đầu có thể bệnh nhân không muốn đi khám bệnh. Bạn hãy cố gắng làm cho người bệnh hiểu rằng trầm cảm là một bệnh lý và bác sĩ có thể điều trị được. Đôi khi, có nhiều bệnh lý có những biểu hiện tương tự như trầm cảm hoặc gây nên trầm cảm, và việc đi khám sẽ rất hữu ích.
Bệnh trầm cảm có thể điều trị được không?
Trầm cảm là bệnh có thể điều trị được.
Khi nghi ngờ mình hoặc người thân của mình bị trầm cảm, bạn nên đến khám tại bác sĩ có chuyên môn về chăm sóc sức khỏe tâm thần. Nếu người bệnh trầm cảm không đi khám bệnh, cảm giác vô dụng và tuyệt vọng, cùng với cảm giác bị cô lập, có thể làm bệnh nặng thêm.
Cần hiểu rằng bệnh trầm cảm là một bệnh nặng cần phải được chữa trị bởi bác sĩ chuyên môn. Đó không phải là lười biếng. Và những người bị trầm cảm không chỉ thoắt cái là khỏi bệnh.
Điều trị trầm cảm có thể cần phải sử dụng nhiều thuốc chống trầm cảm và/hay điều trị bằng đối thoại.
Vài điều bạn cần biết về những thuốc chống trầm cảm
• Sau khi bắt đầu uống thuốc chống trầm cảm, cần 4 – 8 tuần để thấy được tác dụng của thuốc.
• Không nên ngưng thuốc đột ngột.
• Bạn có thể cần phải đổi sang một thuốc chống trầm cảm khác theo yêu cầu của bác sĩ (những thuốc khác nhau tác dụng cho những người khác nhau, với những liều khác nhau).
• Thuốc có thể có những tác dụng phụ, nhưng tác dụng phụ thường giảm dần sau vài tuần điều trị.
Điều trị bằng đối thoại
Bên cạnh thuốc chống trầm cảm, bác sĩ của bạn có thể chỉ định thêm điều trị bằng đối thoại cho bạn. Một nhà tâm lý, tâm thần, chuyên viên tư vấn hay ngay cả thầy thuốc tổng quát có thể giúp điều trị bằng đối thoại. Điều quan trọng nhất là tìm được một người đã được huấn luyện và bạn cảm thấy thoải mái khi đối thoại với người đó. Không nên bỏ cuộc nếu như bạn không tìm được người phù hợp. Hãy tìm một người khác để đối thoại.
Đối thoại với người khác giúp bạn tìm được giải pháp cho những vấn đề của cuộc sống hay học một cách nhận định khác. Nghiên cứu cho thấy với những người bệnh trầm cảm nặng, điều trị bằng đối thoại kết hợp với thuốc chống trầm cảm có thể hữu ích.
Để trị được bệnh trầm cảm, bạn cần thực hiện những việc sau :
– Bạn tránh cảm giác chán đời, bạn nên cố gắng đừng để cho mình quá rảnh rỗi; nên tạo cơ hội cho mình bận rộn bằng việc gia chánh, thêm việc ở cơ quan hoặc học thêm… Cũng rất nên đi chơi, giải trí với loại hình nghề thuật mà mình không chán. Đừng bỏ qua cơ hội, và hơn hết là nên cố gắng thu xếp tham gia những hoạt động tập thể ở cơ quan để tiếp xúc với đồng nghiệp, tạo niềm vui mới… Trong sinh hoạt cộng đồng, bạn sẽ thấy mình có ích cho người khác, được người khác quý mến.
Bạn hãy lấy một tờ giấy trắng, kẻ một đường dọc chia đôi. Bên trái hãy viết tất cả những gì bạn lo lắng thành từng mục một. Bên phải là những nguyên nhân gây ra cảm giác đó. Chẳng hạn ngủ trằn trọc. Nguyên nhân: Tôi vẫn nghĩ đến việc…Hãy nêu luận điểm chứng cớ cho thấy tại sao như vậy là không đúng và hãy viết chúng ra.
Để thay đổi những việc ưu tiên làm, hãy nghĩ ra mục tiêu mới, lý thú, nhưng có thể thực hiện được. Chẳng hạn ngày nghỉ đi thăm bạn gái ở thành phố khác hay mua một bộ quần áo thể thao. Hãy mô tả cụ thể từng bước thực hiện một.
Trầm cảm lúc đổi mùa, chính là thời điểm bạn cần bắt đầu mọi việc từ đầu. Hãy thay đổi trình tự công việc : bắt đầu đến bể bơi, bổ sung thêm khoản đi bộ vào buổi tối bất chấp mưa hay nắng…
Mỗi ngày hãy tạo cho bản thân và người nhà một niềm vui nho nhỏ: mua vé đi xem phim, tặng một cuốn sách mới, làm đầu mới, món ăn mới…
Ngày nghỉ hãy ngủ thêm một chút, tắm bằng nước lá thơm, đi làm đầu…
Hãy thay đổi một điều gì đó trong căn hộ : kê lại đồ gỗ thay rèm cửa, thay thảm, đặt lại chậu hoa cảnh…
Từ tối hôm trước hãy chuẩn bị kế hoạch chi tiết cho ngày hôm sau, cố gắng để có những khoảng thời gian rỗi.
Hãy mời bạn thân đi tiệm cà phê hay về nhà, hãy tâm sự hết những nỗi niềm của mình, thậm chí hãy cùng khóc cho đến khi bật cười.
Hãy nhớ rằng có khi bạn uống một số loại thuốc cũng gây ra tâm trạng vui buồn thất thường, ví dụ như thuốc ngừa thai. Có thể nên thay thế bằng loại thuốc khác. Nếu những biện pháp đó không có tác dụng thì hãy đến gặp bác sỹ liệu pháp tâm lý.
Về dinh dưỡng vào lúc giao mùa, hãy bổ sung vitamin tránh chế độ ăn nghèo calo, đồ béo, đồ ngọt, không uống chè và cà phê đặc…
Những lời khuyên hữu ích khác.
– Điều quan trọng bạn cần phải nhớ là trầm cảm là một bệnh, và bệnh lý này có thể điều trị được nhưng lại dễ tái phát. Mục tiêu của điều trị trầm cảm là cải thiện bệnh và tránh sự xuất hiện trở lại của những triệu chứng. Để đạt được điều này bạn cần tuân thủ đúng quy định điều trị, uống thuốc đều đặn đầy đủ theo đúng lời dặn của bác sĩ cho đến khi bác sĩ yêu cầu bạn ngưng thuốc.
– Tránh tự ý dùng thuốc, tránh xa rượu, thuốc lá, cà phê.
Khi bị trầm cảm, uống rượu hay sử dụng những thuốc không được bác sĩ kê toa dường như có thể tạm thời làm bạn thấy khá hơn. Nhưng chúng có thể cản trở mục tiêu điều trị. Tình trạng suy sụp sau khi uống rượu hay những thuốc hưng thần có thể làm tăng cảm giác tội lỗi hay mệt mỏi, và bạn vẫn có thể tiếp tục thấy mình vẫn là một gánh nặng cho những người chung quanh.
– Sống điều độ (ăn, ngủ điều độ):
Sống điều độ thường hữu ích cho người bệnh trầm cảm. Những hoạt động đơn giản, thường nhật có thể trở thành rất khó khăn đối với người bệnh. Nếu bạn thiết lập một thời gian biểu và tuân thủ tốt, bạn có thể thấy mình trở lại như trước đây. Bạn hãy dành thời gian vệ sinh thân thể, chăm sóc dung mạo, ăn ngủ điều độ.
– Lên kế hoạch những hoạt động giải trí:
Thử những điều bạn thích hay từng thích: Đi coi phim với bạn bè, đi xem triển lãm nghệ thuật, đi ăn uống, mua sắm. Khi bạn bị trầm cảm, ngay cả điều bạn yêu thích trong quá khứ cũng có thể trở thành chán ngán và tẻ nhạt, nhưng nếu bạn cố gắng tập trung vào những hoạt động nhỏ mỗi ngày, điều đó có thể giúp bạn cảm thấy vui vẻ, phấn chấn hơn, tạo cho bạn được cảm giác là bạn đang đạt được một điều gì đó, rất quan trọng để đạt được mục tiêu điều trị.
– Vận động:
Bất cứ dạng vận động nào cũng đều có tính chất chống trầm cảm tự nhiên. Bạn không cần phải đến phòng tập đều đặn. Hãy bắt đầu bằng đi bộ mỗi ngày. Những băng hình hay DVD thể dục có thể làm bạn thấy thú vị. Bạn hãy tự đặt ra những mục tiêu nhỏ dễ đạt được và tăng dần khối lượng luyện tập khi bạn thấy khá hơn.
– Tìm kiếm sự hỗ trợ chung quanh mình:
Mặc dù bạn bè, người thân không thể hiểu hoàn toàn những gì bạn đang trải qua, bạn vẫn nên nói chuyện với những người yêu mến mình. Không nên nghĩ mình là gánh nặng cho người khác trong thời gian này. Hãy giải bày với gia đình và bạn bè tin cậy, nói cho họ biết những gì bạn đang cảm nhận. Hãy trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên viên tư vấn và đừng sợ sẽ bị công kích. Có nhiều người hỗ trợ sẽ rất hữu ích cho việc điều trị bệnh của bạn.
Các biểu hiện có thể khác của bệnh trầm cảm là cảm giác do dự, không chắc chắn, tiêu chuẩn và đòi hỏi cao, yêu cầu cao với người khác và với chính mình, dễ bị tổn thương, khó thay đổi những thói quen cũ dù không còn phù hợp, luôn ở tình trạng mệt mỏi, ủ rủ và căng thẳng, rất dễ tức giận và nổi nóng, không có hứng thú làm bất cứ chuyện gì. Luôn có ý nghĩ tiêu cực về bản thân, và người khác, cảm giác tuyệt vọng không còn lối thoát, không còn niềm tin vào bản thân và tương lai.
Ngoài ra còn có các biểu hiện thân thể khác đi kèm như kém ăn, mất cảm giác ngon miêng, mất ngủ, tăng hay giảm kí bất thường, thường có cảm giác đau nhức nhiều vùng ở cơ thể, điển hình là cảm giác tức ngực.
Tốt nhất bạn nên đi khám Bác sĩ xem đau đầu do nguyên nhân gì và bạn thực hiện cách làm việc và nghỉ ngơi hợp lý nhé.
Blogsudo Tổng Hợp