Chọn các loại thức ăn cho cá cảnh phù hợp là điều mà tất cả những ai đang nuôi cá hay chuẩn bị nuôi đều quan tâm. Cho cá cảnh ăn gì, có nên cho cá cảnh ăn cơm, ăn bọ gậy có tốt cho cá không? Tất cả những điều đó sẽ được chúng tôi giải đáp qua bài viết dưới đây.
Trước khi chọn nuôi giống cá cảnh nào, gần như ai cũng có chung thắc mắc lớn là không hiểu giống cá này cần ăn thức ăn loại nào để sống! Và chỉ khi được người bán cá giải thích thỏa đáng thì họ mới dám bỏ tiền ra mua con cá này về nuôi.
Do vậy chỉ nên nuôi những giống cá cảnh mà điều kiện cung cấp thức ăn cho nó nằm trong khả năng của chúng ta, tức là thức ăn phải dễ tìm, có thể bán ở ngoài hoặc ta có thể tự tìm lấy bằng cách vớt (cung quăng, hồng trần, thủy trần ), đào (trùn chỉ) hoặc chế biến (thức ăn khô), như vậy việc nuôi mới có hiệu quả và không quá tốn kém. Đó cũng là lý do khiến cho một số cá rất đẹp nhưng chỉ có thể nuôi bên Tây bên Tàu mà ở Việt Nam không ai đụng tới được do thức ăn dành cho nó quá khan hiếm, cần chú ý điểm này.
Một điều may mắn là khi sống ở môi trường thiên nhiên, đa số cá đều có thói quen ăn tạp nhờ đó mà chúng mới sinh tồn được. Các bạn thử nghĩ xem trong thiên nhiên làm gì có đủ cung quăng hay trùn chỉ, ruột bánh mì để nuôi sống chúng chứ. Điển hình như một con chim sâu, khác hẳn con chim được nuôi trong lồng được cho ăn uống no đủ, nó phải tự tìm lấy thức ăn, cặm cụi lùng sục từng chiếc lá một để tìm một con sâu nhỏ lót dạ, suốt cả ngày chưa chắc đã tìm đủ mồi để no bụng, nó chỉ hơn chú chim nuôi trong lồng là sự tự do và khoảng không để bay lượn thôi và phải lo cái ăn, lo bảo vệ mình trước mọi nguy cơ đuổi bắt, kẻ thù,.v.v.. Con cá cũng vậy, thức ăn tuy nhiều nhưng số cái lại đông nên nếu không tập ăn tạp cho quen thì mồi đâu đủ để mà sống?
Cá nuôi trong chai thủy tinh, trong Bể cá cảnh vẫn sống tốt với nguồn thức ăn mà ta có khả năng cung cấp cho chúng. Có thể thời gian đầu cá sẽ không quen với thức ăn mới do chưa hợp khẩu vị và ăn ít lại, sau đó sẽ quen dần. Tuy nhiên nếu thức ăn dành cho chúng không thích hợp thì cần thay đổi kịp thời để cá khỏi bị mất sức và bị bệnh tật tấn công.
Các loại thức ăn trong thiên nhiên
Bên cạnh môi trường sống luôn trong lành, sạch sẽ thì việc có được nguồn thức ăn dồi dào và phong phú cũng sẽ giúp cho những chú cá luôn sinh trưởng và phát triển tốt. Vậy thức ăn nào cần tăng cường, thức ăn nào nên hạn chế, bạn sẽ có câu trả lời ngay sau đây.
Yêu cầu đầu tiên với thức ăn cho cá cảnh là cần đảm bảo tươi ngon và đủ dinh dưỡng. Tuy nhiên, vì một số loài cần lên màu, lên đầu đẹp nên chúng còn cần bổ sung những khẩu phần khác đặc biệt hơn.
 |
| Cho cá ăn thức ăn đúng đòi hỏi sự am hiểu về các loài cá |
1. Thức ăn thực vật
Khi ở trong các ao hồ, sông suối, cá thường ăn các loại rong rêu, rau cỏ, rễ cây, bèo tấm…Đây sẽ nguồn cung cấp vitamin dồi dào cho chúng. Loại thức ăn thực vật này có loài ăn nhiều, có loài ăn ít nhưng chắc chắn cá nào cũng biết ăn. Do vậy, bạn có thể thả thêm vào trong bể những lá xà lách hoặc rau muống để thi thoảng chúng được thay đổi khẩu vị.
2. Thức ăn động vật
Đây là thức ăn chính của hầu hết các giống cá cảnh. Thức ăn động vật lúc nào cũng có sẵn trong môi trường sống thiên nhiên của cá với đủ các kích thước khác nhau như hồng trần, thuỷ trần, bọ gậy (loài có kích thước bé) hay giun đất, tôm tép, cua đồng (loài có kích thước lớn).
– Cung quăng (bọ gậy): là ấu trùng của muỗi, sinh sôi nảy nở nhiều ở các thùng, bình chứa nước hoặc ở các ao hồ mương rãnh. Bọ gậy cũng như hồng trần, thuỷ trần thích tụ tập nổi lên từng đám dày đặc trên mặt nước yên tĩnh. Muốn vớt phải dùng vợt làm bằng vải mùng và nhanh tay vớt phần mặt, nếu không chúng thấy động là biến ngay cả lũ xuống đáy nước. Bọ gậy sau khi vớt về cũng cần xả nước sạch bằng cách ngâm trong thau nước rồi mới vớt lên cho cá ăn.
– Trùng bánh xe Rotatoria thuộc ngành Giun tròn Nemathelminthes là nhóm động vật không xương sống rất nhỏ (1-3mm) tìm thấy ở ao và vũng nước ngọt. Những loài phổ biến nhất là Brachionus rubens và Hydatina senta. Có thể dùng vợt dài 60cm, đường kính vợt 15cm với lưới bằng nilông mịn mặt đặt ở chỗ nước tĩnh. Trùng bánh xe là thức ăn quan trọng của cá bột và cá ăn nổi.
– Hồng trần, thuỷ trần (trứng nước): là loài sinh vật rất nhỏ sống ở nơi ao tù nước đọng. Chúng có khả năng sinh sản nhanh nên những những ao hồ có hồng trần, thuỷ trần luôn dày đặc những mảng màu đỏ. Dùng loại vợt làm bằng vải nylon để vớt hồng trần, thuỷ trần vào sáng sớm. Khi vớt hồng trần, thuỷ trần về cần phải ngâm trong thau nước sạch khoảng vài giờ cho lắng hết những chất dơ, sau đó vớt ra cho vào một thau nước sạch lần nữa rồi mới vớt cho cá ăn.
– Giun chỉ: Giun chỉ là loại trùn có thân mình nhỏ như sợi chỉ và ngắn độ ba bốn phân, màu đỏ như màu trùn huyết nên nó còn có tên là trùn đỏ. Giun chỉ sống thành từng “núi” tại những nơi có dòng chảy mạnh như cống hoặc đáy sông và cả những nơi ao tù nước đọng. Giun chỉ ăn những chất hữu cơ thối rữa tản mạn trong lớp bùn đất như các loại xác chết động vật…nên chúng có nhiều chất đạm trong cơ thể rất tốt cho cá. Bạn nên cho cá ăn trùng vào buổi sáng chứ không nên cho ăn vào buổi chiều, và cho ăn với số lượng vừa phải, nếu quá dư thừa sẽ làm bẩn nước gây độc hại cho cá.
– Giun đất: Giun đất là thức ăn khoái khẩu của tất cả giống cá cảnh. Giun đất là loài nhuyễn thể, mình có nhiều đốt, kỵ ánh sáng nên chúng đào hang sống dưới đất, sinh sôi nảy nở nhanh. Giun đất ăn đất và các thức ăn hữu cơ vương vãi trong đất.
– Bọ một mắt hay con độc nhãn Cyclops cũng là một nhóm sinh vật nhỏ thuộc bộ Chân kiếm Copepoda lớp Giáp xác, ngành Chân khớp như Rận nước. Thường nhỏ hơn Daphnia có màu xanh xám. Chúng là thức ăn tốt cho cá săn bắt mồi. Không nên cho chúng vào bể nuôi sinh sản nếu thấy chúng có mang theo trứng hay con.
– Cá con: dùng làm mồi cho cá lớn hơn như cá rồng, cá tai tượng…
– Tôm đồng, ốc sên, tim gan bò… băm nhuyễn: Cũng là thức ăn bổ cho cá cảnh
3. Thức ăn hỗn hợp
Thức ăn hỗn hợp là những thức ăn do người nuôi chế biến ra với mục đích thay thế thức ăn động vật, thức ăn thiên nhiên một khi nó bị khan hiếm hoặc người nuôi không có đủ điều kiện thời gian để vớt (bọ gậy, trứng nước, rong bèo) hoặc đào (trùn chỉ) về làm thức ăn cho cá. Trong những ngày đầu có thể cá sẽ chê mồi và không ăn hoặc ăn rất ít, tuy nhiên sau cũng sẽ quen dần.
Thức ăn hỗn hợp gồm có:
– Cơm nguội, ruột hoặc vụn bánh mì: Những thứ này hầu như loài cá nào cũng ăn được, chú ý là cho ăn với số lượng vừa phải để không làm bẩn nước.
– Cám hỗn hợp: loại cám hỗn hợp hay thực phẩm hỗn hợp dành cho gia súc gia cầm cũng có thể là món khoái khẩu với các lọai cá chép, tai tượng và ngay cả cá vàng (nếu bạn tập cho chúng quen ăn). Trong thức ăn này có sẵn những thứ như cám gạo, bột bắp, bánh dầu, bột cá, vỏ sò, bột xương…rất bổ cho cá.
– Thức ăn dành cho cá cảnh: Đây là loại có sẵn trên thị trường tại các cửa hàng cá cảnh, nhiều và rẻ như thức ăn dạng viên cho cá vàng, cá lia thia… Ngoài ra còn có thức ăn đông lạnh như trùn, tim gan bò băm nhuyễn và những thứ này trước khi cho cá ăn cần phải rã đông bằng cách ngâm trong nước ấm, cho ăn với số lượng vừa phải để khỏi làm dơ nước.
4. Lưu ý với các loại thức ăn cho cá cảnh
Bạn không nên vớt những loài thân giáp thủy sinh ở những nơi có nhiều loài cá sinh sống trong tự nhiên vì chúng có thể mang bệnh vào bể nuôi. Do đó, đối với kiểu thức ăn thủy sinh, bạn cần phải lọc cẩn thận và làm sạch để đảm bảo an toàn tuyệt đối với cá.
Khi đói, cá cảnh sẽ cắm cúi ăn cho đến lúc no nê thì thôi, nếu thức ăn còn dư thì chúng sẽ nhấm nháp thêm chút nữa. Bạn cần chú ý cho cá ăn đúng khẩu phần, không quá dư thừa vì nếu cá ăn quá nhiều sẽ tích tụ mỡ làm giảm tuổi thọ, và còn làm cho nước bị ô nhiễm. Nguyên tắc nuôi cá là cho cá ăn ít nhưng nhiều lần, thường là 3 lần vào 3 buổi trong ngày và lần cho ăn cuối phải cho ăn trước lúc tắt nắng.
Cách cho cá cảnh ăn
Hầu hết người mới chơi cá cảnh đều không nắm được cách cho cá cảnh ăn dẫn đến việc dư thừa thức ăn trong bể, gây ô nhiễm nguồn nước, làm chết cá, chết cây thủy sinh dẫn đến chán nản mà từ bỏ một thú chơi vô cùng thú vị và bổ ích này.
Trước khi đi sâu vào vấn đề phải cho cá cảnh ăn như thế nào, chúng tôi xin chia sẻ với bạn, cá là loại động vật máu lạnh (poikilothermic). Nhiệt độ cơ thể chúng khá cân bằng với môi trường đang sống. Chúng không cần phải giữ ấm cơ thể theo cái cách mà con người chúng ta, động vật máu nóng (homoeothermic) phải làm. Do đó chúng sử dụng khá ít năng lượng và tất nhiên là cần ít nguồn thức ăn hơn để tồn tại như chúng ta. Vì vậy, việc bạn cho ăn ít, hoặc quên không cho ăn một vài ngày cũng không đến mức ảnh hưởng đến tính mạng của chúng.
Cách cho cá ăn
Khi đói, cá cảnh sẽ cắm cúi ăn cho đến lúc no nê thì thôi, nếu thức ăn còn dư thì chúng sẽ nhấm nháp thêm tí nữa giống như xong bữa cơm còn sót lại một miếng thịt bạn vẫn có thể dùng tay bóc ăn không. Cần chú ý cho ăn đúng khẩu phần, không quá dư thừa để nước khỏi dơ bẩn. Nên tập cá quen ăn vào một giờ nào đó, thường là buổi sáng.
Về lý thuyết thì là như vậy, nhưng về mặt đạo đức và kỹ thuật, chúng ta nên cho cá cảnh ăn đầy đủ và điều độ để chúng có thể sống khỏe mạnh và đẹp đẽ cho chúng ta ngắm.
Bạn nên cho cá cảnh ăn lượng thức ăn chỉ vừa đủ trong vài phút và chia thành nhiều lần nhỏ để quan sát phản ứng của chúng đối với thức ăn. Rắc một chút thức ăn vào trong bể cá và lùi ra xa quan sát cá ăn, khi cá ăn hết bạn lại tiếp tục rắc thêm lần hai rồi lại lùi lại để quan sát chúng. Khi thấy cá có biểu hiện thờ ơ, ngậm thức ăn trong miệng rồi nhả ra chúng ta lập tức dừng cho ăn.
Không nên đổ thức ăn vô tội vạ vào bể cá mà không cần biết chúng ăn uống như thế nào, điều đó sẽ ảnh hưởng đến chất lượng nước của bể cá . Nếu bể cá của bạn đang hoạt động ổn định bỗng xuất hiện nhiều tảo nâu bất thường, đó cũng là dấu hiệu chứng tỏ bạn cho ăn quá nhiều thức ăn.
Tổng kết lại, đối với người chơi cá cảnh kinh nghiệm thì bạn nên giữ nguyên tắc cho ăn thiếu còn hơn thừa.
Nên cho cá ăn vào giờ nào?
Nuôi trong hồ kiếng, nếu chất lượng nước ổn định, nhiệt độ nước thích hợp và cường độ ánh sáng đầy đủ cả ngày lẫn đêm thì ta có thể cho cá ăn vào những giờ giấc do mình quy định.
Có thể cho ăn bữa sáng trước giờ đến sở, đến trường, và bữa chiều sau giờ tan trường, tan sở … Đó là ngày cho ăn hai bữa. Nếu mỗi ngày cho ăn một bữa, thì hãy nên cho ăn vào lúc sáng sớm.
Nên tránh cho cá ăn thất thường như vài ngày cho ăn một lần, hoặc rảnh lúc nào cho ăn lúc ấy. Cái hại trước mắt là do ta không kiểm soát (không nhớ) giờ giấc cho ăn, nên nhiều khi cá bị đói mà mình không hay biết.
Giống cá rất ngoan, chúng có thể nhớ được các giờ giấc bữa ăn trong ngày, nhớ người cho chúng ăn hàng ngày. Nếu nuôi lâu ngày và cho cá ăn đúng giờ giấc, các bạn dễ dàng nhận ra điều này: hễ đến giờ ăn cá kiểng thường tụ về một nơi để chờ ban phát thức ăn, chứ không bơi lội tản mát, phân tán khắp nơi. Và khi có bóng dáng người cho ăn quen thuộc lại gần thì trông chúng như mừng rỡ hẳn lên, châu đầu lại đòi ăn. Nếu biết được điều đó và có thất được điều đó thì việc nuôi cá kiểng mới tăng phần thú vị.
– Không làm đục nước
– Cung cấp đầy đủ dưỡng chất
– Tăng cường miễn dịch
– Cải thiện chức năng tiêu hóa
– Giúp cá duy trì được màu sắc tự nhiên
– An toàn cho người sử dụng
