Cách nuôi ong mật đạt hiệu quả cao

Nuôi ong lấy mật hiện nay là một lĩnh vực chăn nuôi đạt hiệu quả kinh tế cao, đang được nhiều người áp dụng. Nhưng không phải dễ dàng để có thể nuôi ong mật một cách hiệu quả nếu không biết được những kĩ thuật, cách chăm sóc cho chúng. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu đến các bạn những kỹ thuật nuôi ong mật đạt hiệu quả cao mà bạn cần biết.

Chia đàn để nhân giống ong là biện pháp kỹ thuật quan trọng để phát triển đàn ong. Nhưng muốn chia đàn phải có các điều kiện sau:

– Phải có một đàn ong mạnh.

– Có số cầu ong từ 6 – 8 cầu. Cũng có người chia đàn của đàn ong có 4 – 5 cầu. Tuy nhiên để chia đàn của đàn có ong 4-5 cầu phải đảm bảo kỹ thuật khắt khe hơn. Muốn chia đàn có 4 – 5 cầu thì mỗi cầu ong phải đủ quân, có nhiều ấu trùng và nhộng ong. Kinh nghiệm của những người nuôi ong thì những đàn ong 4 – 5 cầu nên bổ sung cho đàn một cầu nhộng để có 6 cầu rồi mới chia đàn (mỗi bên có được 3 cầu ong).

– Lợi dụng yêu cầu của đàn ong muốn chia đàn tự nhiên để tự động chia đàn.

Phương pháp chia đàn thực hiện theo các bước chuẩn bị sau:

+ Khi cần chia đàn cần kiểm tra tình hình quân ong, trứng, ấu trùng, nhộng, thức ăn.

+ Khả năng đẻ trứng của chúa và đã có mũ chúa chưa, đã được mấy ngày rồi, sắp nở chưa?

+ Trường hợp đàn ong chưa có mũ chúa thì phải chuẩn bị mũ chúa để gắn vào cầu, hoặc chuẩn bị con ong chúa mới.

+ Chuẩn bị thùng ong để san đàn.

+ Chuẩn bị vị trí để đặt thùng ong mới san đàn.

+ Chuẩn bị thức ăn bổ sung cho ong.

Sau khi kiểm tra và chuẩn bị đủ điều kiện rồi mới tiến hành chia đàn. Trước tiên cho 2 thùng ong để gần nhau, cửa tổ cũng hướng về một phía. Đàn ong có 6 cầu thì rút 3 cầu có mũ chúa hoặc là gắn mũ chúa sắp nở đưa sang thùng mới. Trường hợp đưa chúa mới vào thì phải áp dụng kỹ thuật giới thiệu chúa mới (câu hỏi 66). Như vậy là đã có 2 đàn ong, một đàn với ong chúa cũ, còn một đàn với ong chúa mới hoặc mũ chúa.

Nếu như 3 cầu ong vừa san ra đã đủ quân ong non, nhiều ấu trùng và nhộng đảm bảo cho một đàn ong mới tiếp tục phát triển thì có thể di chuyển thùng ong mới sang vị trí khác trong trại, cách thùng cũ vài ba chục mét. Số ong già đi làm về sẽ về tổ cũ, còn tổ mới sẽ là ong trẻ và chúa trẻ. Và trong mấy ngày đêm ong mới phải được cho ăn bổ sung cả phấn hoa và đường xyrô.

Còn nếu khi chia đàn mà số ong non ở đàn mới còn có ít thì chia xong phải đóng cửa tổ lại và chuyển đàn mới đi sang vị trí cách xa đàn cũ 2km, để khi mở cửa tổ, ong đi làm không về lại tổ cũ.

Thời gian chia đàn ong nên làm vào buổi chiều, khoảng 14-17 giờ.

Trước đây, ong được nuôi trong đõ. Đõ ong là khúc thân cây rỗng có đục lỗ cửa cho ong ra vào, trong đõ đặt các bánh tổ, trên đõ có nắp đậy. Hiện nay theo phương pháp nuôi ong mới, ong được nuôi trong các thùng gỗ có sơn các màu xanh, vàng hay trắng vừa để chống ẩm, vừa để ong dễ nhận biết tổ.

Đặt thùng nuôi ong cách mặt đất 30cm, đặt ở nơi thoáng mát, cửa tổ quay về phía nam để tránh nắng và tránh rét, mỗi thùng cách nhau 3- 4m, phía trong đặt 5- 6 cầu ong

Dùng để quay lấy mật ong. Thùng quay mật thiết kế hình trụ, làm bằng thép không gỉ, bên trong thiết kế bộ phận đặt cầu bánh tổ ong, bộ phận quay ly tâm. Khi quay, mật ong từ các cầu văng ra ngoài, bắn lên thành thùng và được thu lại ở dưới đáy thùng.

Thức ăn chính của ong là mật và phấn hoa tự nhiên, do đó phải đặt thùng ong ở nơi có nguồn hoa phong phú. Vào thời gian địa phương thiếu nguồn hoa tự nhiên hay những ngày thời tiết không thuận lợi, ong không thể rời tổ tìm thức ăn được thì phải cho ong ăn nước đường có bổ sung vitamin để ong không bị đói, tránh bốc đàn rồi chết. Có thể pha trộn thức ăn theo công thức sau:

a/ Phương pháp cho ăn trong cầu: Lấy cầu không đưa hỗn hợp phấn nhân tạo khô:

– Đậu nành (rang và xay nhiễn) 10kg.

– phấn hoa khô 2kg.

– Đường 10kg.

– Vitamin bổ xung 0.4kg

Xoa đều trên mặt cầu, và rưới nước mật loãng lên trên cho ướt hết mặt cầu. Sau đưa cầu phấn này vào vị trí cầu phấn.

b/ Phương pháp cho ăn trên cầu: hỗn hợp phấn nhân tạo khô

– Đậu nành (rang va xay nhiễn)10kg.

– Phấn hoa khô 10kg.

Vitamin bổ xung 0.4kg.

Nhồi hỗn hợp này trong mật (có thêm ít nước) để được mật hỗn hợp như bột bánh mì (không khô quá cũng không nhão quá). Bỏ trên xà cầu mỗi đàn một cục bằng cái chén cơm, cho ong bò lên ăn.

. Cần che chắn cẩn thận không để mưa gió táp vào thùng ong.

Qua nhiều thế hệ ấu trùng nên các bánh tổ cũ bị đen bẩn do tích chứa phân, ong chúa không thích đẻ vào tổ cũ như vậy, ta cần thay bánh tổ mới. Hiện nay các cơ quan chuyên môn nuôi ong đã nghiên cứu chế tạo được các cầu ong in sẵn chân nền bằng sáp khử trùng đúng tiêu chuẩn để đặt vào thùng cho đàn ong xây tổ mới nhanh chóng. Ong chúa rất thích đẻ trứng vào bánh tổ ong mới này làm hệ số nhân của đàn tăng nhanh hơn.

Khi đàn ong xung mãn, nguồn phấn, mật dồi dào hoặc ong chúa đã già thì đàn ong có khuynh hướng tạo nụ để nuôi chúa mới thay thế hoặc chia bay. Đây là đặc điểm sinh học nhằm bảo vệ nòi giống, luôn có ong chúa dự trữ trong đàn.

Có hai phương pháp tạo chúa nhân tạo:

a/ Phương pháp đàn không chúa:

Chọn một đàn ong từ  6-7 cầu tiêu chuẩn, bỏ bớt đi cầu trứng và trùng nhỏ, con chúa có thể nhốt lại hoặc đem đi chỗ khác. Sau đó đưa vào giữa tổ 1 khung có gắn 2 thang nụ chúa với khoảng 20-25 nụ chúa.

– Ngày thứ nhất: Dùng kim di trùng đưa vào mỗi nụ chúa 1 con ấu trùng từ  1 một đến 2 ngày tuổi.

– Ngày thứ hai: Lấy thang chúa này ra gắp bỏ các con ấu trùng đã đưa vào hôm trước. Lấy tăm chấm vào sữa trong nụ và bôi vào các nụ ong không tiếp thu. Sau đó dùng kim di trùng đưa vào mỗi ấu chúa một con ấu trùng một ngày tuổi (càng nhỏ càng tốt). Các con ấu trùng này được lấy ở đàn ong giống tốt nhất.

– Bốn ngày sau, đàn ong bắt đầu vít nắp các nụ chúa này.

– Ngày thứ sáu, đưa vào một đàn ong không có chúa để bảo ôn các nụ này.

b/ Phương pháp đàn có chúa:

Chọn đàn ong có 8 hoặc 9 cầu quân thật đông (có thể quân bu cả trên nắp). Dùng một ván ngắn đặt vào giữa 4 cầu nhộng, như vậy 2 cầu nhộng và cầu mật sẽ ở bên ngoài và ở đây không có ong chúa, bên kia ong chúa vẫn đẻ bình thường. Đưa khung tạo chúa vào giữa hai cầu nhộng và làm công việc như ở phương pháp đàn không chúa.

Những đàn từ  7 cầu đông quân trở lên đều có thể chia đàn.

Lấy 2 cầu nhộng và 1 cầu mật cả quân đưa vào một thùng không đặt ở chỗthoáng đường bay. Chọn đàn ong đang ra đời có nhiều ong non, giũ hết số quân này vào thùng mới (đã có 2 cầu nhộng và một cầu mật). Đóng cửa để nhốt ong lại. Khoảng 5 giờ chiều mở cửa cho số quân già bay về và lấy nụ chúa ở ngày tạo chúa thứ 11 (phương pháp di kép) hoặc ngày thứ 10 nếu di đơn (di một cầu). Cắt rời các nụ này khỏi thang nụ chúa (phải làm nhẹ nhàng và trong thao tác luôn luôn để đầu nụ chúa trúc xuống). Sau đó gắn vào phần trên của cầu nhộng. Tối đó cứ tiếp tục đóng cửa đến 5 giờ chiều hôm sau mới mở của (chắn cửa nhỏ lại, chỉ để khoảng 2cm cho ong ra vào nhằm chống bị cướp mật).

Khi ong chúa đẻ mạnh, số lượng ong trong đàn đông đúc, nguồn thức ăn bên ngoài dồi dào, mật và phấn hoa tích trữ trong các tổ dư thừa, đàn ong sẽ xây mũ chúa mới và sẻ đàn tự nhiên, người nuôi ong sẽ có thêm một đàn ong mới. Song nhiều khi nguồn thức ăn thiếu, tổ ong nóng bức, ong chúa đẻ kém, trứng nở nhiều ong đực mà đàn ong cũng tạo mũ chúa mới để sớm sẻ đàn. Lúc này tuy  được thêm đàn mới song cả hai đàn cũ và mới đều thiếu sinh lực, chóng suy tàn, khả năng tạo mật ong kém, gây thiệt hại cho người nuôi. Trong trường hợp này cần cho đàn ong xây thêm cầu mới để ong chúa có nơi đẻ trứng, tổ không chật chội; cắt bỏ bớt lỗ tổ ong đực ở các góc bánh tổ; thay thế ong chúa, bổ sung nguồn thức ăn cho đàn ong và tiến hành chống nóng, chống rét cho tổ ong.

Trên đây là những chia sẻ về kỹ thuật nuôi ong lấy mật hiêụ quả. Chúng tôi mong rằng qua bài viết này bạn sẽ thu thập được những kiến thức cũng như nhiều kinh nghiệm để có thể nuôi ong lấy mật một cách hiệu quả, năng suất cao và đưa đến thu nhập lớn co bạn.