Có cách nào để dự đoán đột quỵ sớm hay không? Mặc dù không thể dự báo ngày mai một người có bị đột quỵ hay không, nhưng có thể đánh giá sớm các yếu tố nguy cơ như huyết áp cao và tiểu đường.
Theo bác sĩ Thắng, phó chủ tịch Hội đột quỵ Việt Nam
Phó giáo sư Nguyễn Huy Thắng, Phó chủ tịch Hội đột quỵ Việt Nam kiêm trưởng khoa bệnh lý mạch máu não Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM) cho biết, nhiều bệnh nhân muốn biết cách chẩn đoán sớm đột quỵ.
Bác sĩ Thắng chia sẻ: “Tai biến mạch máu não là bệnh xảy ra đột ngột, trước khi phát bệnh, sức khỏe vẫn bình thường nên không thể nói chính xác ngày đột quỵ của một người”. Bất kỳ ai cũng có thể đối mặt với tai biến mạch máu não, đặc biệt là những bệnh nhân thuộc nhóm nguy cơ cao. Mọi người cần biết các yếu tố rủi ro của mình là gì và đặt ra các mục tiêu cần đạt được.
Bác sĩ Thắng cho biết: “Phải chấp nhận một số yếu tố như tuổi tác, tuổi càng cao thì nguy cơ đột quỵ càng cao.” Đối với các nguyên nhân biến đổi, bác sĩ và bệnh nhân cần phối hợp nhịp nhàng.
Tìm nguyên nhân gây đột quỵ để dự đoán đột quỵ
Các yếu tố nguy cơ chính của đột quỵ là tăng huyết áp, đái tháo đường và rối loạn lipid máu. Một số yếu tố khác là béo phì, hút thuốc lá, bệnh tim, nghiện rượu, cơn thiếu máu não thoáng qua…
Bác sĩ Thắng cho rằng, những điều nguy hiểm là thủ phạm chính dẫn đến đột quỵ như cao huyết áp, tiểu đường cần dùng thuốc kiểm soát lâu dài và điều trị gần như suốt đời. Đồng thời, biểu hiện bệnh rất mơ hồ, đa số bệnh nhân thấy khỏe nên bỏ qua việc điều trị. Ví dụ, nhiều người có huyết áp tâm thu vượt quá 200 mmHg hoặc tăng đường huyết vượt quá 400 mg / dL vẫn cảm thấy tốt.
Thuốc giảm nguy cơ gây đột quỵ
Hiện nay, có những loại thuốc có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh nhân này và ngăn ngừa đột quỵ. Ví dụ, đối với những bệnh nhân rung nhĩ đáp ứng được yêu cầu điều trị, việc dùng thuốc chống đông máu dưới sự hướng dẫn của bác sĩ có thể giảm 70% nguy cơ đột quỵ trong tương lai. Những bệnh nhân kiểm soát huyết áp, tiểu đường và cholesterol trong máu cũng có thể giúp giảm 65% các biến cố đột quỵ.
Nhiều bệnh nhân sau khi được điều trị tốt sẽ không đến gặp bác sĩ, ngừng uống thuốc hoặc tự mua thuốc theo đơn cũ. Bác sĩ Thắng cho biết: “Một số bệnh nhân thấy bác sĩ kê nhiều loại nhưng chỉ chọn mua một hoặc hai loại nên ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị bệnh”. Bác sĩ Thắng phân tích: “Tỷ lệ phòng chống dịch bệnh của Việt Nam thật đáng kinh ngạc, nếu không phòng bệnh tốt sẽ dẫn đến tình trạng quá tải trong điều trị đột quỵ cấp tính”.
Bác sĩ Thắng cho biết, khi đưa tin ra nước ngoài, nhiều chuyên gia bất ngờ trước hơn 1.000 ca điều trị đột quỵ cấp tính do Bệnh viện Nhân dân thực hiện mỗi năm, đây là con số kỷ lục và hiếm thấy ở Trung Quốc. Bất kỳ trung tâm đột quỵ nào trên thế giới.
Công nghệ chuẩn đoán, sơ cứu và điều trị đột quỵ
Hiện Việt Nam đã có được công nghệ chẩn đoán và điều trị đột quỵ mới nhất trên thế giới. Nhiều trung tâm ở nước ta đã sử dụng hình ảnh tiên tiến để chẩn đoán đột quỵ, sử dụng công nghệ hiện đại (như tiêu sợi huyết tĩnh mạch protein, dùng dụng cụ lấy huyết khối) để điều trị tái tưới máu … Điều trị đột quỵ ở Việt Nam là một cửa sổ điều trị nhỏ, rất ít Bệnh nhân đến kịp thời trong thời kỳ hoàng kim.
Bác sĩ Trần Thị Mai Uyên, Giám đốc Khoa Đột quỵ Thần kinh Bệnh viện Gia An 115 cho biết, việc sơ cứu trong thời gian “hoàng kim” trong vòng 3-4,5 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng là rất có ý nghĩa. Nhắc nhở quan trọng để giúp giảm tỷ lệ tử vong và tăng cơ hội phục hồi.
Bác sĩ Uyên chia sẻ: “Nếu người nhà không biết thời điểm xuất hiện các triệu chứng đột quỵ hoặc đã qua thời kỳ vàng thì vẫn cần liên hệ với khoa cấp cứu của bệnh viện điều trị đột quỵ.” Mới đây, với sự trợ giúp của phần mềm trí tuệ nhân tạo RAPID, não đã được cứu sống. Thời gian có thể dài đến 24 giờ.
Các dấu hiệu đột quỵ và tổng kết lại
Theo dõi các dấu hiệu đột quỵ để cấp cứu sớm. Mặt, cánh tay hoặc chân của bệnh nhân đột quỵ có thể đột ngột tê hoặc yếu. Đặc biệt khi các triệu chứng xuất hiện ở một bên người, miệng méo xệch, đột ngột không nói được hoặc khó nói, mờ mắt, đau đầu, chóng mặt, mất thăng bằng…
Theo thống kê trên thế giới, đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 3 sau các bệnh tim mạch và ung thư. Riêng tại Việt Nam, đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Nhiều người may mắn sống sót nhưng có nguy cơ tàn phế do các biến chứng như suy giảm nhận thức, bất tiện, khó nói hoặc nuốt và rối loạn tâm thần.
Thống kê cho thấy, có khoảng 70% người bị đột quỵ không thể trở lại cuộc sống bình thường. Vì vậy, việc phòng ngừa tai biến mạch máu não là quan trọng nhất. Những bệnh nhân đã từng bị đột quỵ mà may mắn sống hoặc hồi phục thì cần phải dùng thuốc để ngăn ngừa cơn đột quỵ tiếp theo.
